Гбови, Лейма

Лейма Гбови
Лейма Гбови
Чыккан ӧйи	кочкор айдыҥ 1 кӱни 1972 (51 јаш)
Чыккан јери	Монровия[d], Либерия[d];
Ороон	Либерия[d];
Иш-тоштыҥ бӱдӱми	политик, предприниматель, экономист, антивоенный активист, участник международного форума
Кайралдары ла премиялары	Нобельдиҥ амыр-энчу учун сыйы[d] (2011) премия Грубера в области прав женщин[d] премия «Профиль в храбрости»[d] Межконфессиональная награда Джеймса Паркса Мортона[d] Internationaler Demokratiepreis Bonn[d] (кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни 2018)
	Медиафайлдар Викискладта

Ле́йма Роберта Гбо́ви (английлап Leymah Roberta Gbowee; 1972 јылдыҥ кочкор айыныҥ 1-кы кӱнинде чыккан) — либерий амыр-энчӱ учун активист, Нобельдиҥ амыр-энчӱ учун сыйыныҥ лауреады (2011) Тавакуль Карман ла Элен Джонсон-Серлифле кожо алган: телекейде ӱй улустыҥ тап-эриктери аайынча тартыжу учун (орустап «за ненасильственную борьбу за безопасность женщин и за права женщин на полноправное участие в построении мира»)^[8].

Биографиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Лейма Гбови Либерияныҥ ортозында чыккан. Ол 17 јаштуда мында баштапкы граждан јуу башталган. Лейма Монровияга (ороонныҥ тӧс калазы) кӧчӱп келген. Јуу ӧйинде ол психологияга ӱренген, бу ла ӧйдӧ јуу-чактыҥ ортозында балдарды ӱреткен^[9]. Лейма Гбови мындый шӱӱлтеге келген: «Јайыс ла эне болгон улус обществодо кубулталар эткедий»^[10] Лейма бойы алты баланыҥ энези^[11].

2002 Гбови Либерияда экинчи граждан јууныҥ ӧйинде социальный јанынаҥ иштеп турарда, либерий ӱй улустыҥ амыр-энчӱ учун кыймыгузын баштап кӧндӱктирген. Тоолу ла ӱй улус бу кыймыгуны баштаган, олор балык садар јерде мӱргӱӱл кожоҥдорло улустыҥ алдына баштанган болгон. Табынча бу кыймыгуга Монровияныҥ христиан ла мусульман ӱй улузы там ла кӧптӧдӧ кожулган. Гбови Чарль Тейлорло (ол туштагы Либерияныҥ президентиле) туштажып, оны Ганада амыр-энчӱ переговорлорго турушсын деп некеген.

Гбови Ганада туштажуга Либерияныҥ делегациязын башкарып апарган, удура-тедире граждан јууныҥ туружаачыларын токтодоры деген амаду болгон^[12]. -Liberia/5 The Rabble Rousers]</ref>

Лейма Гбови Фрименле кожо WIPNET (английлап Women in Peacebuilding Network деп кыймыгу баштаган «Женщины в Построении Мира»), президентке баштанган кычырузы: Озодо бис ӧлӱм, ӧлтӱриш, ору-јобол, јуу-чак, балдарыс ла билелеристи кижи кире бодобогоны, кӱч ле шыралу јӱрӱм бисти ӱреткен: келер ӧй «Јуу-чак керек јок!», «Амыр-энчӱ керек!» деген сӧстӧрдӧҥ турат. Бис кайра баспазыс! Амыр-энчӱ јеҥер!^[13]. Лейма Гбовиде гуманитар билимниҥ магистры деп степень бар. Ол африкан ӱй улустыҥ амыр-энчӱ учун биригӱзиниҥ башкараачызы.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Лейма Гбови — Нобельдиҥ амыр-энчӱ учун сыйыныҥ лауреады, 2011
«Нобельдиҥ сыйын алган 210 кижи»,2019
Гбови Лейма «Ӱй улус амыр-энчӱ учун» деп парадта, Иерусалим, 2016

Кайрадузы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

2007 — Гарвардтыҥ институдыныҥ Чаҥкыр лента кайралы;
2009 — Грубердиҥ ӱй улустыҥ тап-эрикреи учун сыйы;
2009 — «Јалтанбастыҥ сӱри» деп сый;
2011 — Нобельдиҥ амыр-энчӱ учун сыйы, Тавакуль Карман ла Элен Джонсон-Серлифле кожо алган.

Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

↑ http://www.infoplease.com/biography/var/leymahgbowee.html
↑ http://www.nndb.com/lists/499/000063310/
↑ http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-15215312
↑ http://www.nytimes.com/2011/10/10/world/africa/on-the-campaign-trail-liberias-sirleaf-plays-down-nobel-win.html
↑ http://www.factmonster.com/biography/var/leymahgbowee.html
↑ http://www.ucc.org/black-history/test/profiles-iframe.html?page=13
↑ http://www.who2.com/bio/leymah-gbowee
↑ The Nobel Peace Prize 2011 (англ.). Nobel Media. Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 7 кӱни, 2011. Архивировано кочкор айдыҥ 8 кӱни, 2012 јыл.
↑ Leymah Gbowee Biography Ӱлекер:Недоступная ссылка Ӱлекер:Недоступная ссылка
↑ 2009 Gruber Foundation Women's Rights Prize (ја. эм.). Gruberprizes.org. Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 7 кӱни, 2011. Архивировано куран айдыҥ 31 кӱни, 2012 јыл.
↑ Leymah Gbowee, Women in Peace and Security Network Africa — NIEW INTERNATIONAL CONFERENCE 2010 Ӱлекер:Wayback
↑ Center for American Progress Ӱлекер:Недоступная ссылка
↑ WOMENS PEACE MOVEMENT OF LIBERIA

Тайантылар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

[_e121845254b8100f-1] ttp://www.infoplease.com/biography/var/leymahgbowee.html

[_fbed15933f15a4d3-2] ttp://www.nndb.com/lists/499/000063310/

[_22f79a8d618b3537-3] ttp://www.bbc.co.uk/news/world-africa-15215312

[_4b6cf7d55a7e5fdf-4] ttp://www.nytimes.com/2011/10/10/world/africa/on-the-campaign-trail-liberias-sirleaf-plays-down-nobel-win.html

[_2a81202d96505f89-5] ttp://www.factmonster.com/biography/var/leymahgbowee.html

[_8faf2ad6200b41d7-6] ttp://www.ucc.org/black-history/test/profiles-iframe.html?page=13

[_b1dd8eb946e0c9fb-7] ttp://www.who2.com/bio/leymah-gbowee

[8] The Nobel Peace Prize 2011 (англ.). Nobel Media. Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 7 кӱни, 2011. Архивировано кочкор айдыҥ 8 кӱни, 2012 јыл.

[9] Leymah Gbowee Biography Ӱлекер:Недоступная ссылка Ӱлекер:Недоступная ссылка

[10] 2009 Gruber Foundation Women's Rights Prize (ја. эм.). Gruberprizes.org. Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 7 кӱни, 2011. Архивировано куран айдыҥ 31 кӱни, 2012 јыл.

[11] Leymah Gbowee, Women in Peace and Security Network Africa — NIEW INTERNATIONAL CONFERENCE 2010 Ӱлекер:Wayback

[12] Center for American Progress Ӱлекер:Недоступная ссылка

[13] WOMENS PEACE MOVEMENT OF LIBERIA

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[4]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]