Глюк, Луиза

Википедия сайттаҥ
Луиза Глюк
английлап Louise Elisabeth Glück
Чыккан ӧйи кандык айдыҥ 22 кӱни 1943(0004-22-1943)[1]
Чыккан јери
Божогон ӧйи ӱлӱрген айдыҥ 13 кӱни 2023(0010-13-2023)[2][3] (80 јаш)
Божогон јери
Ороон
Иш-тоштыҥ бӱдӱми бичиичи, ӱлгерчи, эссеист
Эш-нӧкӧри John Dranow[d]
Балдары Noah Dranow[d]
Кайралдары ла премиялары

Гуггенхаймниҥ сыйы[d] (1975, 1980)

Боллингенский сый[d] (2001)

Пулитцеровская премия за поэтическое произведение[d] (1993)

Јаҥы Англияныҥ ПЕН-клубыныҥ сыйы[d] (2007)

США-ныҥ Поэт-лауреады[d] (2003)

Eunice Tietjens Memorial Prize[d]

Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы[d] (1970)

США-ныҥ Национал гуманитар медали
Нобелевская премия по литературе

Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы[d] (1979 — 1980)

Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы[d] (1988 — 1989)

Lannan Literary Awards[d] (1999)

Тумаса Транстрёмердиҥ сыйы[d] (2020)

премия Уоллеса Стивенса[d]

премия Национального круга книжных критиков за поэзию[d]

William Carlos Williams Award[d]

Национальная книжная премия[d] (2014)

Луиза Глюк (онойдо ок Глик) — американ ӱлгерчи, эссеист, филология билимниҥ докторы, Глюк — Стэнфорд ло Бостон университеттердиҥ ӱлгерчизи, Йельле арай тӧрӧӧн эмес"; Йельский университеттиҥ Адъюнкт-профессоры, Нобельдиҥ литературала сыйыныҥ лауреады (2020), онойдо ок бир канча литературалык сыйлар алган.

Биографиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Нью-Йоркто орус ла австро-венгер јериниҥ улузыныҥ билезинде чыккан. Луизаныҥ адазы — бизнесмен Даниэл Глюк (19051985), Луиза Глюктыҥ таадазы ла јааназы США јаар кӧчкӧн Эрмихайфальва (Трансильванияныҥ улузы болгон). Адазыныҥ эјези Эльзи (кийнинде экономист) Трансильванияда 1897 јылда чыккан, ӱлгерчиниҥ адазы дезе Нью-Йоркто 1905 јылда чыккан, энези Беатрис Глик (кыс ӧбӧкӧзи Гросби, 19092011) Эјези Сюзана 1941 јылда божогон, Луиза чыккалак болгон, сыйны — Тереза Глик (19452018) «Ситибанктыҥ» вице-президенти, литератор, Абигейл Сэвидж деп актрисаныҥ энези .

Јиит тужында нервный анорексияла оорыган[5]. 1961 јылда Джордж В. Хьюлеттиҥ школын божоткон, оорыйла колледжке кирип болбогон, 1968 јылга јетире эмденген, коштойынаҥ Сара Лоуренстиҥ ӱлгерлик семинарына јӱрӱп ӱренген. 1963—1965 јылдарда Колумбий университетте ӱренген, оныҥ ӱредӱчилери Леони Адамс ла Стэнли Кьюниц болгон.

Онойдо ло колледжти божотпой, Глюк секретарша болуп ишке кирип алган. 1967 јылда Луиза кижиге барган, келер јылда оныҥ баштапкы ӱлгерлик јуунтызы чыккан «Тун бала» («Firstborn», Первенец). 1971 јылда ол Вермонтто Годдард-колледжте ӱлгер чӱмдештиҥ ӱредӱчизи боло берген. Бу ӧйдӧ ол ӧбӧӧнинеҥ айрылган, ойто колледжте кожо иштеген Дж. Драноула туштажып баштаган. 1973 јылда олор уулду боло берген, 1977 јылда эш-бараандар болуп бириккен, је удабай олор ойто ло айрылышкан[6]. 1984 јылда Массачусетсте Уильямс-колледжте англий тилдиҥ кафедразында баш ӱредӱчи боло берген. Глюк Луиза Стэнфордто, Бостондо ло Айовский университеттердиҥ тууразынаҥ келген ӱредӱчи болуп иштеген (1967). Чарльз Шефер Герц — баштапкы ӧгӧни, врач-гастроэнтеролог (1977). Джон Теодор Драноу — экинчи ӧгӧни (1948—2019), бичиичи, ӱредӱчи ле аргачы. Уулы — Ной (Ноа) Драноу (1973 јылдыҥ), эмди Сомельеде. Эјези — Эльзи Глюк (1897—1944), экономикалык билимдерле философияныҥ докторы (1929). Оныҥ эш-нӧкӧри — Соломон Кузнец (1900—1945), экономист ле статистик, Саймон Кузнец деп эономисттиҥ јаан аказы.

Луиза Глюк јайаандык ижинде кӧп тоолу бичиктер чыгарган, ол тоодо: «Тун бала» («Первенец», «Firstborn»),1968; «Саста тура» («Дом на болоте», «The House on Marshland»), 1975; «Јулукту агаштар» («Сад», «The Garden»), 1976; 1976 — «Јулукту агаштар» («Сад», «The Garden»); 1976 — «Јулукту агаштар» («Сад», «The Garden»); 1980 — «Descending Figure»; 1985 — «Ахиллдиҥ байрамы» («Торжество Ахилла», «The Triumph of Achilles»); 1992 — «Јерлик ирис» («Дикий ирис», «The Wild Iris»); 1976 — «Јулукту агаштар» («Сад», «The Garden»); 1976 — «Јулукту агаштар» («Сад», «The Garden»); 1980 — «Descending Figure»; 1985 — «Ахиллдиҥ байрамы» («Торжество Ахилла», «The Triumph of Achilles»); 1992 — «Јерлик ирис» («Дикий ирис», «The Wild Iris»); 1997 — «Јалаҥдар» («Луга», «Meadowlands»); 1999 — «Јаҥы јӱрӱм» («Новая жизнь», «Vita Nova»); 2001 — «Јӱрӱмниҥ јети ӧйи» («Семь возрастов жизни», («The Seven Ages»); 2004 — «Ӱлӱрген» (поэма «Октябрь», «October»); 2006 — «Аверно» («Averno»); 2009 — «Јуртта јӱрӱм» («Сельская жизнь», «A Village Life»); 2009 — «Јуртта јӱрӱм» («Сельская жизнь», «A Village Life»); 2012 — «Ӱлгерлер» («Стихи. 1962—2012», «Poems: 1962—2012»); 2014 — «Ару ла чындык тӱн» («Верная и добродетельная ночь», «Faithful and Virtuous Night»), 2014 — «Ару ла чындык тӱн». («Верная и добродетельная ночь», «Faithful and Virtuous Night»). Луиза Глюктыҥ јайаандык ижинде эсселер бичиири база јаан учурлу болгон: 1994 — «Теориялар ла темдектегени» («Доказательства и теории», «Proofs and Theories: Essays on Poetry»); 2017 — «Американ аҥылу» («Американское своеобразие», «American Originality: Essays on Poetry»).

Глюктыҥ бир канча бичимелдери орус тилге кӧчӱрилген. «Алты ӱлгерчи» (Шесть поэтов|ответственный=пер. И. Мизрахи|год=1999|издание=|место=Санкт-Петербург|издательство=Абель|страницы=|страниц=103|isbn=5-93270-003-3|тираж) Глюк Л. «Ӱлгерлер» (Глюк Л. Стихи / Poems [двуязычное издание]|ответственный=пер. В. Черешня, И. Мизрахи, Г. Стариковский, В. Гандельсман, М. Дубровская, Л. Панн, Х. Ольшванг|год=2002|издание=|место=Bronx|издательство=Ars-Interpres|страницы=|страниц=98|isbn=0-9718419-1-8|тираж); Глик Л. «Ӱлгерлер» (Глик Л. Стихи|год=2004|ответственный=пер. И. Мизрахи|язык=|издание=Иностранная литература|тип=|месяц=|число=|том=|номер=4|страницы=|issn); Глюк Л. «Ӱлгерлер» (Глик Л.|заглавие=Стихотворения|год=2011|язык=|издание=Зинзивер|тип=|месяц=|число=|том=|номер=5|страницы=|issn); Глюк Л. «Јерлик ирис» (Глюк Л.|заглавие=Дикий ирис|ответственный=пер. Б. В. Кокотов|год=2012|издание=|место=Москва|издательство=Водолей|страницы=|страниц=119|isbn=978-5-91763-108-0|тираж=300).

Кайралдары[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • 1968 — Американ ӱлгерчилердиҥ академиязыныҥ сыйы, ӱлгерлик «Тун бала» деп јуунтызы учун, («Первенец»);
  • 1970 — Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы;
  • 1975 — Гуггенхаймныҥ стипендиязы;
  • 1979—1980 — Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы;
  • 1981 — Кеендиктиҥ ле литератураныҥ Американ академиязыныҥ сыйы ;
  • 1985 — Критиктердиҥ биригӱзиниҥ национал сыйы «Ахиллдиҥ байрамы» деп бичиги учун;
  • 1985 — Мелвилл Кейнниҥ «Торжество Ахилла» деп ӱлгерлик јуунтызы учун сыйы;
  • 1987 — Гуггенхаймныҥ сыйы;
  • 1988—1989 — Кеендиктиҥ Национал фондыныҥ стипендиязы;
  • 1992 — Ребекки Джонсон Боббиттиҥ национал сыйы;
  • 1992 — Пулитцеровский сый «Јерлик ирис» деп јуунтызы учун;
  • 1992 — Уильям Карлос Уильямстыҥ сыйы («Дикий ирис»);
  • 1993 — Уильямс-колледжтиҥ кӱндӱлӱ докторы;
  • 1993 — Американ кеендиктиҥ ле билимниҥ академиязыныҥ сыйы;
  • 1994—1998 — штата Вермонттыҥ сыйы;
  • 1995 — Марты Альбрандтыҥ сыйы эҥ артык документал прозаныҥ јуунтызы учун («Доказательства и теории»);
  • 1996 — Миддлбери-колледжтиҥ кӱндӱлӱ докторы;
  • 1993 — Американ кеендиктиҥ ле литератураныҥ академиязыныҥ сыйы;
  • 1999 — Конгресстиҥ библиотеказыныҥ 200-јылдыгына окылу консультанты;
  • 1999—2005 — Американ ӱлгерчилердиҥ Академиязыныҥ канцлери;
  • 1999 — Ланнанныҥ литературалык сыйы;
  • 1999 — «The New Yorker» газеттиҥ ӱлгерлик сыйы («Vita Nova»);
  • 2003—2010 — Йель университеттиҥ «Јиит поэттер» деп сериязыныҥ јаргычызы;
  • 2007 — Посолдыҥ англий тилдӱ бичиктерге сыйы, «Vita Nova» деп јуунтызы учун;
  • 2001 — Гуманитар, кеендик ле социал билимдердиҥ школыныҥ 50-јылдыгына медаль Массачусетсте технологиялык институт;
  • 2001 — Боллингенниҥ сыйы;
  • 2003—2004 — США-ныҥ поэт-лауреады.
  • 2007 — ПЕН-клубтыҥ сыйы (Јаҥы Англия) «Аверно» деп ӱлгерлик јуунты учун;
  • 2007 — Англий тилдӱ биригӱниҥ элчизиниҥ сыйы, «Аверно» деп ӱлгерлик јуунтызы учун;
  • 2008 — Уоллес Стивенстиҥ сыйы (Американ ӱлгерчилердиҥ Академиязы);
  • 2010 — премия Эйкен Тейлордыҥ сыйы (Бӱгӱнги кӱнниҥ американ поэзиязы,2010);
  • 2010 — Гриффинниҥ сыйы, «Јуртта јӱрӱм» («Сельская жизнь»);
  • 2012 — Американ академияныҥ турчызы;
  • 2012 — «Los Angeles Times» деп газеттиҥ сыйы, «Стихи. 1962—2012» деп јуунтызы учун;
  • 2014 — Американ философ биригӱниҥ турчызы;
  • 2014 — Национал сый, эҥ артык ӱлгерлик бичимел учун «Faithful and Virtuous Night»;
  • 2015 — Кеендик ле литература аайынча Американ академияныҥ алтын медали;
  • 2015 — США-ныҥ Национал гуманитар медали;
  • 2020 — Транстрёмердиҥ сыйы;
  • 2020 — Нобельдиҥ литературала сыйы.

Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Тайантылар[тӱзедер | кодты тӱзедер]