Ялоу, Розалин Сасмен

Википедия сайттаҥ
Перейти к навигации Перейти к поиску
Розалин Сасмен Ялоу
английлап Rosalyn Sussman Yalow
Энедеҥ чыгарда ады английлап Rosalyn Sussman
Чыккан ӧйи јаан изӱ айдыҥ 19 кӱни 1921(0007-19-1921)[1][2][3][…]
Чыккан јери
Божогон ӧйи кӱӱк айдыҥ 30 кӱни 2011(0005-30-2011)[4][2][3][…] (89 јаш)
Божогон јери
Ороон
Иш-тоштыҥ бӱдӱми физик, врач, преподаватель университета, биофизик
Эш-нӧкӧри Q30526997?
Кайралдары ла премиялары

Альберт Ласкердиҥ фундаментал эмчилик шиҥжӱлер учун сыйы[d] (1976)

Нобельдиҥ физиологияда ла эмчиликте сыйы

Ӱй улустыҥ магыныҥ национал залы[d] (1993)

Гайрднердиҥ фондыныҥ эл-јондык сыйы[d] (1971)

Американыҥ эмчилик ассоциациязыныҥ билимде јаан једимдер учун сыйы[d] (1975)

Национальная научная медаль США

Диксондордыҥ эмчиликте јаан једимдер учун сыйы[d] (1972)

Women in Technology Hall of Fame[d] (1997)

Кеендиктиҥ ле билимниҥ американ академиязыныҥ турчызы[d]

премия Фреда Конрада Коха[d] (1972)

Альбертский университеттиҥ кӱндӱлӱ докторы[d]

почётный доктор Университета Майами[d] (кӱӱк айдыҥ 6 кӱни 1983)

Ladies' Home Journal Women of the Year[d] (1978)

премия Хауарда Тейлора Риккетса[d] (1971)

Розалин Сасмен Ялоу (английлап Rosalyn Sussman Yalow; 1921 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 19-чы кӱнинде, Нью-Йоркто, США — 2011 јылдыҥ кӱӱк айыныҥ 30-чы кӱнинде, Нью-Йоркто, США[5]) — американ биофизик. «Пептидный гормондорды таап, Радиоиммунологиялык эп-арганы кӧндӱктиргени учун», 1977 јылда Нобельдиҥ физиология ла эмчиликте сыйын алган.

Биографиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Розалин Сасмен Ялоу 1921 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ 19-чы кӱнинде Нью-Йоркто, еврей иммигранттардыҥ билезинде чыккан. Ада-ээнези: Саймон Сассман ла Клара Циппер деп улус болгон, олор садуда товарларды каптаары јанынаҥ иштегендер. Хантердиҥ колледжин 1941 јылда тӱгескен, ондо ол физикала јилбиркеген. Је Розалин сананган: «Мен ӱй кижи, оныҥ учун мени кажы да университетке албас» деп. Сасмен Колумбийский университетке машинистка болуп ишке кирген, кийнинде секретарь болуп иштеген. Је ол ло јылда Урбан-Шампейн деп јерде Иллинойстыҥ университеди оны ишке кычырган, нениҥ учун дезе, Экинчи телекейлик јуу учун иштейтен улус једишпей турган.

1943 јылда Сасмен Арон Ялоу деп кижиге барган. 1945 јылда ол философияныҥ ядерный физикада докторы боло берген. Диссертациязы бӱткен соҥында Сасмен Ялоу Бронкстыҥ госпиталинде (Ветерандардыҥ керектерин башкарар управлениеде) иштеген. Ол ондо Соломон Берсонло кожо радиоизотоп деп эп-арга кижиниҥ каныныҥ биологиялык бӱдӱмин кӧрӧри-нде деп шиҥжӱ ӧткӱрген. Бажынаҥ ала олор кижиниҥ каныныҥ плазмазында инсулинниҥ камаанын шиҥдегендер[6]. Бу табылган радиоиммунологический эп-аргала текши тӱзаланып баштагандар. Бу эп-аргала алдында ӧйдӧ канда концентрациязы ас учун кемјип болбой турган канныҥ минор компоненттерин: гормондор, витаминдер ле ферменттерди ле о.ӧ. јӱстер тоолу компоненттерди кемјип баштаган. Яллоу кӧп саба билим шиҥжӱ ачылталарын Соломон Берсонло кожо тапкан, је бу кижи Нобельдиҥ сыйын бергелекте божоп калган. Ялоу Розалин Сасмен 2011 јылдыҥ кӱӱк айыныҥ 30-чы кӱнинде Нью-Йоркто јада калган.

Кайралдары[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • 1971, Гайрднердиҥ эл-јондык сыйы;
  • 1972, Премия Диксонныҥ сыйы;
  • 1975, Американ эмчилик ассоциацияныҥ сыйы;
  • 1976, Альберта Ласкердиҥ эмчиликте фундаментал шиҥжӱлер учун сыйы;
  • 1977, Нобельдиҥ физиология ла эмчиликте сыйы (Соломон Берсон 1972 јылда јада калган учун, сыйды ӱлежип болбогон;
  • 1988, США-ныҥ Билим национал медали.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  1. 1,0 1,1 Ялоу Розалин Сасмен // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. 2,0 2,1 Internet Speculative Fiction Database (англ.) — 1995.
  3. 3,0 3,1 Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  4. Encyclopædia Britannica (англ.)
  5. Rosalyn S. Yalow, Nobel Medical Physicist, Dies at 89. (англ.)
  6. Yalow RS, Berson SA. Immunoassay of endogenous plasma insulin in man. J Clin Invest 1960;39:1157-75. PMID 13846364.

Тайантылар[тӱзедер | кодты тӱзедер]