Перейти к содержанию

Алтай сӧӧктӧр

Википедия сайттаҥ
(Ууландырды мынаҥ Алтай сӧӧк)

Алтай калыктыҥ сӧӧктӧри (орустап родо-племенные группы алтайского народа — сеоки) — јебреннеҥ бери тӱрк калыктар сӧӧктӧргӧ бӧлӱнген. Эмдиги ӧйдӧ алтайларда бар сӧӧктӧр. 1897 јылдыҥ* тоологоныла алтайларда 68 сӧӧк чотолгон. Улузыныҥ тоозы кӧп сӧӧктӧр — тӧӧлӧсс, кыпчак, майман, тодош, иркит, мундус.

Алтай Республиканыҥ аймактарындада

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кан-Оозы аймакта эҥ кӧп сӧӧк: кыпчак, очы, кӧбӧк, Кӧксу-Оозы аймакта — майман, тодош, байлагас Кош-Агаш аймакта — кӧбӧк, кыпчак, саал, оргончы, Майма аймакта — чагандык, јӱс, ӱлӱп, Оҥдой аймакта — тӧӧлӧс, майман, тодош Турачак аймакта — кубанды, тас, кызыокӧс, ок-тары, комдош/комнош, Улаган аймакта — оргончы, алмат, кӧбӧк, саал, јабак, јетитас, меркит, Чамал аймакта — мундус, чорос, чагандык, ӧлӱк, тоҥжан, Чоо аймакта — јӱс, комдош, сойоҥ, байлагас, мундус, кергил, Шабалин аймакта — кергил, тодош, иркит, бурут, могол, майман.

Тӱрк калыктарда бар сӧӧктӧр

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Алтайлардыҥ сӧӧктӧри: аара, алмат, байлагас, богусхан, дёрбет (тербёт) еёлюк (елик), иркит (ыркыт), кыпчак (копчак), кергил, кӧбӧк, кооболу, кӧӧжӧ, каал, мундус, меркит (меркут), модор, могол (монгол), мерет, найман (майман), пурут (прут, брут) соен, сагал (саал, чор-сагал), суузар, тодош, тӧӧлӧс, тоҥжан (тонжуан, тонгжон), —таҥды, тумат (томат), тогул (тогус), утты-сар (теть-сары, палан), чапты, чагандык, юдюб (юлюп), юсь, јарык (ябыр), оӧчу (очы), кан, чорос, котты.

Телеҥиттердиҥ сӧӧктӧри — алмат, иркит (ыркыт), кыпчак (копчак), кергил, кӧбӧк, мундус, меркит (меркут), могол (монгол), оргончы, ойрот, сойоҥ, сагал (саал, чор-чагал), тӧӧлӧс, тонжан (тонжуан, тогжон), титас (тетытас, тетыдас), ябаг.

Чалкандулар

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кызыл-кӧс, ок-тары,

Тубалардыҥ (јыш-кижи) сӧӧктӧри — байлагас, кергил, комдош (кӧмнӧш, кондош), кӱзен (кюзень), мундус, педебыш (чедыбыш), сойоҥ, еайгылар (салгылар), таҥды, тогул (торгул, тогус), тентерек, тибер, тастар, утты-сар (јетисары, палан), шоор (чӧр, сары-чер), јӱс, юуты (тыуты) юртас (тюртас), јарык (ябыр), ялан, чагат (чыгал), санмай, тиргеш, йобур, тон.

Кумандылардыҥ(ку-кижи) сӧӧктӧри — тас, тоён, чобот, юты, кубанды (куманда), со, тон-кубанда, якши, чалман, чабраш.

Кыргызтардыҥ сӧӧктӧри — кыдат јеринеҥ кӧчӱп, алтайлардыҥ ортозында («алтай-кижи») јӱргендер — иркит (ыркыт), кӧбӧк, кочугет, могол (монгол), сойоҥ, јабак, карасал.

Телеуттардыҥ сӧӧктӧри — торо, очу, миркит (иркит, ыркыт), ак-тумат, кара-тумат, чорос, кыпчак сарт, найман (майман), тӧӧлӧс (теӧлёс), торгул, мундус, кочкор-мундус, тотош (тодош), пурут (прут, брут), чалман.

  • Кузнецкий уездте јаткан телеуттар, ач-каштим деп укту улусла колый јаткан, олордыҥ сӧӧктӧри — йюрты, тёрт-ас, чыҥгыс, ан.

Шорлордыҥ сӧӧктӧри — кызай (кызыл-кая), таяш, кый, кара-шор, сарыг-шор, карга, чедебыс, конгы, койы, челей, себе, тартктын, уста, кобый, аба, таган, кереш, бар-соят, шалкал, беш-бояк. Шорлор ло телеуттар колый јадып турарда (тӱндӱк Кузнецкий Алатауда, Том суунаҥ кӱнбадыштай) сӧӧктӧри — ач-кештим, торгул, комнош, камлар, ачин и шю.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

[тӱзедер | кодты тӱзедер]