Каланаков, Николай Андреевич

Николай Андреевич Каланаков (1888—1960) — ӱлгерчи, поэт, прозаик, драматург ла кӧчӱреечи. Совет ӧйиндеги баштапкы алтай бичиктӧстиҥ авторы, баштамы класстарда кычырар бичиктердиҥ тургузаачызы.

Биографиязы

Н. А. Каланаков 1888 јылда Паспауул (Чоо аймак) јуртта чыккан. Бийсктеги катехизаторский училищени божодоло, алты јыл Алтайский Духовный Миссияда иштеген. Бойыныҥ ӧйинде Н. А. Каланаков ичкери кӧрӱмдӱ, турумкай, бичикчи улустыҥ бирӱзи болгон.

Совет ӧйдӧ 1928 јылда ачылган педагогический техникумда алтай тилдиҥ ӱредӱчизи ле завуч болуп иштеген.

Оныҥ да учун кийнинде ол тӱрк таҥмалыкты латыньга кӧчӱрер, јаҥы таҥмалык тургузар, оныла тӧрӧл тилле ӱредӱ бичиктер белетеер амадула Новосибирск јаар атанып јат. Мында коштой јаткан байат, хакас албатылардыҥ чыгартулу улузыла (Г. М. Токмашев ла Г. Б. Бытотов) Николай Андреевич эрчимдӱ иштеген.

Ӱредӱ бичиктер тургузардаҥ озо, јаҥыс тӱрк тилдӱ, тазылы бир калыктарла текши бир терминологический сӧзлик тургузар деп шӱӱлте болгон. Је јакшынак амаду јӱрӱмде бӱтпеген. Шылтагы — ӧс калыктардыҥ эҥ артык улузын јабарлап, актуга айдуга апарганы. Олорды Сибирь калада тӱрктердиҥ бирлигин тӧзӧӧргӧ ченешкен деп бурулагандар. Анайып, Каланаковты 1934 јылда јабарлап, айдуга апарган, 1936 јылда јанып келерде, ойто такып апарган.

• 1944 јылда областной издательстводо корректор болуп иштеген.
• 1960 јылда јада калган.
• 1922 јылда оныҥ ады акталган.

Николай Андреевичтиҥ салымын ла энчизин келер ӱйелерге чектеерге билимчи Н. М. Киндикова кӧп иш ӧткӱрген. Ол јажытту кӧмзӧлӧрдӧ иштеп, Николай Андреевичтиҥ ӧткӧн јӱрӱмдик јолын чокымдаган.

Литература

• М. М. Бурулова, А. В. Киндикова, Н. Н. Санина / Алтай литература 10-чы класс. — Горно-Алтайск, 2012.
• Киндикова, Нина Михайловна / Литературы Сибири: опыт исследования : монография / Н. М. Киндикова. - Горно-Алтайск : ГАГУ, 2014. - 180 с. - URL: https://icdlib.nspu.ru/views/icdlib/3609/read.php (дата обращения: 01.08.2023) . - Текст : электронный