Кошев, Анатолий Дмитриевич
| Анатолий Дмитриевич Кошев | |
|---|---|
Анатолий (Караҥ) Дмитриевич Кошев[1] (чаган айдыҥ 2 кӱнинде 1946 ј., Кӧӧ јуртта Улаган аймакта — 2007 јылда божогон, мӧҥкӱзи Улаганда) – Россия бичиичилериниҥ Бирлигиниҥ турчызы, Алтай республиканыҥ кӱндӱлӱ кижизи, ӱлгерчи ле инженер[2]. Сööги — кöбöк.
Биографиязы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Областьтыҥ орто ӱредӱлӱ национал школында ӱренген, оны тӱгезип, Московский автомобильно-дорожный институтка ӱренип, «инженер по строительству автомобильных дорог» деп профессия алган. Ӱредӱзи аайынча ол Республика Комиде иштеген, кӧӧликтер јӱрер магистраль-јолдор јазаган, јаҥы изобретениелер таап, патеннттердиҥ авторы болгон, ого ВДНХ-ныҥ Алтын медалин бергендер.
Јайаандык ижи
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Караҥ Кошевтиҥ јайаандык ижи студент тужында башталган. 1967 јылда оныҥ баштапкы иштери «Баштапкы алтам» (орустап «Первый шаг») деп ӱлгерлик јуунтыда Б. Бедюровтыҥ ла Б. Суркашевтиҥ лирикалык ӱлгерлериле кожо кепке базылган. Кийнинде ӱлгерлерлӱ, куучындарлу, повестьтерлӱ, пьесаларлу бир канча јуунтылары чыккан. Кӧгӱсти ӧдӧр лирикалык чӱмдемелдери кӱӱге салынып, јирмедеҥ артык Алтай ичинде јарлу кожоҥдор боло берген.
Алтай драматургияда
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Кошев К. Д. алтай драматургияныҥ ӧзӱмине ол бойыныҥ кирелтезин эткен. «Санат» деп пьеса бичиген, «Чагана» деп водевиль, бир актту «Агаш аразыныҥ чӧрчӧги» деп комедия (орустап «Лесная сказка»), «Сказание о зернотёрке – Паспак» деп мультипликационный сценарий ле о.ӧ. Орустап бичиген тӱӱкилик трагедиязы XVII чакта алтай-орус колбулар керегинде болгон, «И взойдёт твоя заря» (экинчи ады-«Послы будущего»). Бу пьеса Горно-Алтайскта, Бийскте драма театрларда тургузылып, јарлу боло берген, кӧрӧӧчилерге тыҥ јараган. Уфа калада тӱрк театрлардыҥ фестиваль-конкурсында бу кӧргӱзини бийик баалап, сый бергендер.
Кӧчӱрмелери
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Кошев К. Д. алтай тилге мындый бичиктер кӧчӱрген:
- 1987 — «Витязь в тигровой шкуре» Ш. Руставели;
- 1999 — «Маленькие трагедии» А. Пушкин;
- 1990 — Рубаи О. Хайама;
- 2002 — «Голос ребенка, которому не дали родиться» Н. Ижендей;
- 2004 – «Слово о полку Игореве»;
- 2012 — «Узелок на память» Л. Юсупованыҥ ӱлгерлик јуунтызы.
Литературалык критикада
[тӱзедер | кодты тӱзедер]К. Кошев литературалык критик болуп экпиндӱ иштеген. Оныҥ јайаандык ижинде алтай литератураныҥ курч сурвктарына баштанган литературоведческий статьялары арткан. Кошевтиҥ критикалык ајарулары ла статьялары «Алтайдыҥ Чолмоны», «Звезда Алтая», «Литературная Россия», «Экономист», «Эл Алтай» деп альманахта кепке базылган.
Кайралдары
[тӱзедер | кодты тӱзедер]- «ВДНХ-ныҥ Алтын медали», 1987 јыл, (изобретениелердиҥ авторы, 50 патент алган).