Кош-Агаш аймактыҥ маанызы ла кебедели
Кош-Агаш аймактыҥ маанызы ла кебедели аймактыҥ Депутаттарыныҥ Соведиле № 12-5 2020 јылда тулаан айдыҥ 24 кӱнинде јӧптӧлгӧн[1]. Кебедели Российский Федерацияныҥ тергеелик геральдический регистрында № 13244 темдектӱ бичилген[2]. Маанызы Российский Федерацияныҥ тергеелик геральдический регистрында № 13245 темдектӱ бичилген[3].
Тӱӱкизи[тӱзедер | кодты тӱзедер]
«Кош-Агаш аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебедели «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ окылу символдорын тузаланары аайынча методикалык рекомендацияларыла» тургузылган (2-чи бӧлӱк, VIII-чи бажалык, п.п. 45-46)[4], Российский Федерацияныҥ Президентини Геральдический соведиле јӧптӧлгӧн 28.06.2006, јарадылган статусный коронала тузаланар аргалу. Муниципал аймактарга јараар Муниципал корона јарадылган образецте — беш айры алтын учтарлу. Кебедел толо версияла (толо кебедел муниципал короналу), онойдо ок кыскартылган версияла (кебедел куйагы корона јок) болор аргалу; кебеделдиҥ эки версиязы тӱҥей статусту болуп јат[2].
2020 јылдаҥ ала Кош-Агаш аймактыҥ кебедели[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Геральдикалык јартамал[тӱзедер | кодты тӱзедер]
.png)
Тегерик кебеделдиҥ ӱсти јанында ӱч башту мӧҥӱн туу (ортозында туу, экӱзине кӧрӧ, бийик), кебеделдиҥ ортозында кызыл ӧҥдӧ эки ӧркӧштӱ алтын тӧӧ, кебеделдиҥ алтыјанында ортозынаҥ эки јанындӧн аккан толкулар[2].
Символиканыҥ учуры[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Кебеделдиҥ композициязы Кош-Агаш аймактыҥ тӱӱкилик, ар-бӱткендик, географиялык ла экономикалык аҥылузын кӧргӱзет. Бу кебеделди эдерде, 2003 јылда јазалган кебеделге тайанган.
Кебеделдиҥ ӱстијанында туу ӱч башту: Ирбистӱни, Уландрыкты ла Кӧкӧрӱни керелейт. Олор Алтай јердиҥ мӧҥкӱлигин ле ар-бӱткениниҥ јаражын керелейт.
Кебеделдиҥ алтыјанында — аймактыҥ сууларын керелеген символ кулјаалар: Чаган, Актуру, Јылаҥаш ла Таркаты, ончозы Чуй сууга кирет; онойдо ок Шабла, Тӱҥӱр, Карагем и Кӧксу, ончозы Кадын сууга кирет.
Кебеделдиҥ тал ортозында[2] эки ӧркӧштӱ тӧӧ, ол Чуйдыҥ чӧлинде турган эдип јуралган. Кебеделде тӧӧ аймактыҥ экономиказын керелеген — мал-аш тудары. Тӧӧниҥ кестеҥкей турганы Россия ла Казакстан, Кыдат ла Монгол јериле кыйулашканын керелейт. Кебеделде тузаланган ӧҥдӧр[2] геральдикада мындый учурлу:
Ак ӧҥ (мӧҥӱн) — бӱдӱмјиниҥ, аруныҥ символы;
Сары ӧҥ (алтын) байлыктыҥ, чындыктыҥ, тоомјыныҥ, јакшылыктыҥ символы;
Кӧк-чаҥкыр ӧҥ (орустап голубой, синий, лазурь) бийикке јӱткӱгени, ачык-јарыктыҥ, јакшылыктыҥ символы; онойдо ок ару теҥери ле агын сууларды керелейт ;
Кызыл ӧҥ (орустап красный цвет, червлень) — иштиҥ, јалтанбастыҥ, кеендиктиҥ, јӱрӱмди сӱӱриниҥ ле байрамныҥ символ темдеги.
Авторлоры[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Идеязы — Кош-Агаш аймактыҥ 2003 јылда јӧптӧлгӧн кебеделине тӱҥейлеп јазаган;
Компьютерный дизайны А. Карповтыҥ (Барнаул), Ю. Росич (Москва);
Кебеделди јетире јазап, символиказыныҥ јартамалын Ю. Росич эткен (Москва).
Кош-Агаш аймактыҥ кебедели 2020 јылдаҥ озо[тӱзедер | кодты тӱзедер]
2003 јылда кандык айдыҥ 29 кӱнинде Кош-Агаш аймактыҥ депутаттарыныҥ Соведиле № 5-1 јӧптӧлгӧн.
Јартамалы[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Алтындалган ак тегелик, алтындалган ак чичкечек кыйула чиҥпилген.
Тегеликтиҥ сары-кӧк фонында јуралган: ӱстӱниҥ сол јанында ӱч башту туу: Ирбистӱ, Уландрык ла Кӧкӧрӱ, ар-бӱткенниҥ јаражын, тӧрӧл јердиҥ кӱчин керелейт; тегеликтиҥ сол јанында тӧрт сууны темдектеген кулјаа: Чаган, Актуру, Јылаҥаш, Таркаты, бу суулар Чуйга кожулат[2];
тегеликтиҥ оҥ јанында база тӧрт сууны темдектеген кулјаа: Шабла, Тӱҥӱр, Карагем, Кӧксу, тӧртилези Кадынга кирет[2];
тегеликтиҥ ортозында Чуйдыҥ чӧлиндеги айылдыҥ тындузы — тӧӧ јуралган[2].
Кош-Агаш аймактыҥ маанызы 2020 јылдаҥ ала[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Мааныны јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Тӧрт толыкту бӧс, тууразы ла сыны 2:3, «Кош-Агаш аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебеделине тӱҥей, кебеделдиҥ алтын, мӧҥӱн, лазурь ла червлениези алтын, ак, кӧк лӧ кызыл ӧҥдӧргӧ солынган[3].
Мааныныҥ ич јаны тышты јанына тӱп-тӱҥей.
Мааны муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебеделине тӱҥей, оныҥ символиказына тайанып эдилген[3].
Авторлоры[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Идеязы — Кош-Агаш аймактыҥ кебеделине тайанып тургузылган, ол 2003 јылда јӧптӧлгӧн;
Компьютерный дизайны А. Карповтыҥ (Барнаул), Ю. Росичтиҥ (Москва);
кебедел ле мааныны јетире јазап, символиказын јартаган кижи — Ю. Росич (Москва).
Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]
- ↑ Решение Совета депутатов муниципального образования «Кош-Агачский район» от 24.03.2020 № 12−5 «Об утверждении Положения О гербе и флаге муниципального образования „Кош-Агачский район“»
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Герб Кош-Агачского района / Алтай
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Флаг Кош-Агачского района
- ↑ Методические рекомендации по разработке и использованию официальных символов муниципальных образований (утверждены Геральдическим советом при Президенте Российской Федерации 28 июня 2006 года (с последующими дополнениями, по состоянию на 01.01.2022 г.)