Майма аймактыҥ маанызы ла кебедели

Википедия сайттаҥ

Майма аймактыҥ маанызы ла кебедели аймактыҥ Депутаттарыныҥ Соведиле № 14-51 2019 јылда јаҥар айдыҥ 26 кӱнинде јӧптӧлгӧн[1]. Кебедели Российский Федерацияныҥ тергеелик геральдический регистрында № 12846 темдектӱ бичилген[2]. Маанызы Российский Федерацияныҥ тергеелик геральдический регистрында № 12847 темдектӱ бичилген[3].

«Майма аймак» деп муниципал тӧзӧлмӧниҥ кебедели «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрдиҥ окылу символдорын тузаланары аайынча методикалык рекомендацияларыла» тургузылган (2-чи бӧлӱк, VIII-чи бажалык, п.п. 45-46)[4], Российский Федерацияныҥ Президентини Геральдический соведиле јӧптӧлгӧн 28.06.2006, јарадылган статусный коронала тузаланар аргалу[4]. Муниципал аймактарга јараар Муниципал корона јарадылган образецте — беш айры алтын учтарлу. Кебедел толо версияла (толо кебедел муниципал короналу), онойдо ок кыскартылган версияла (кебедел куйагы корона јок) болор аргалу; кебеделдиҥ эки версиязы тӱҥей статусту болуп јат[5].

Алтай Республика, Майма аймак

Тӱӱкизи[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ ала[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделди јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ кебедели

«Лазоревый элбекте мӧҥӱн ле лазурь кыйкаган мӧҥӱн ойыктыҥ учында јемдиктӱ, бӱктелген јажыл сӱӱриде — мӧҥӱн ӱкӱ, алтын кӧстӧрлӱ, канаттарын јайып алган, кийни јанынаҥ алтын безант кӧрӱнет[к. 1], кажы ла канадыныҥ алдында алтындаган чичке буулар; ӱкӱниҥ тамажында алтын тӱлкӱӱр»[2].

Символиканы јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделдиҥ композициязы[2] Майма аймактыҥ тӱӱкилик, ар-бӱткендик, географиялык ла экономикалык аҥылузын кӧргӱзет. Кебеделдиҥ композициязыныҥ тӧзӧгӧзин 2003 јылда јаҥар айдыҥ 23 кӱнинде Майма аймактыҥ депутаттарыныҥ Соведи јӧптӧгӧн.

Кебеделде куйактыҥ алты јанында башталып, горизонт јаар ууланган јол (бажы кезилген учкур) Чуйдыҥ трагын темдектейт, јажыл ӧҥ дезе, аймактыҥ ар-бӱткениниҥ байлыгын керелеп, јериниҥ тӱжӱмдӱзин темдектейт.

Ӱкӱ ле мечиртке (Алтайда, Майма аймакта совообразныйлардыҥ отрядынаҥ ӱкӱ ле мечиртке кӧп туштайт, символикалык тӱлкӱӱрлӱ куш коручыл учурлу.

Алтын тӱлкӱӱр Майма аймак Алтай Республиканыҥ тӱндӱк јанында кыйуда, республиканы Россияла бириктирген тӧс јолдо Туулу Алтай башталган эжиктиҥ географиялык символы болуп јат.

Туу (кебеделде эки кырдыҥ бириккен эдеги) кырлу-туулу ландшафтты керелейт. Чаҥкыр ӧҥ Алтайдыҥ кырларыныҥ арузын керелейт.

Ак-лазоревый кыйу Чуйдыҥ трагыла коштой аккан Кадын сууны темдектейт.

Кебеделдиҥ ӱсти јанында кӱнниҥ тегелиги јарыкты, јылуны, мӧҥкӱликти керелейт.

Кебеделде кӧп саба ӧҥ — ак ла кӧк, бу ӧҥдӧр Алтай Республиканыҥ маанызында, Майма аймак республиканыҥ качан да айрылбас бӧлӱги.

Кебеделде тузаланган ӧҥдӧр геральдикада мындый учурлу: Ак ӧҥ (мӧҥӱн) — бӱдӱмјиниҥ, кееркемелдиҥ ле ӱргӱлјиктиҥ символы.

Сары ӧҥ (алтын) байлыктыҥ, чындыктыҥ, тоомјыныҥ, јакшылыктыҥ символы.

Кӧк, чаҥкыр ӧҥ (лазурь) ачык-јарыктыҥ, бийик амадулардыҥ, јалакайдыҥ символдоры; онойдо ок бу ӧҥдӧр айас теҥери ле ару сууларды темдектейт.

Јажыл ӧҥ (ӧзӱм) — јастыҥ, сӱӱнчиниҥ, ижемјиниҥ, јӱрӱмниҥ, су-кадыктыҥ, база ар-бӱткенниҥ символы[2].

Майма аймактыҥ кебедели. 2003 јыл

Авторлоры[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Идеязы — Майма аймактыҥ 2003 јылда јаҥар айдыҥ 23 кӱнинде јӧптӧлгӧн кебеделине тӱҥейлеп јазаган;

Компьютерный дизайны А. Карпов (Барнаул) ло Ю. Росичтиҥ (Москва);

Кебеделди јетире јазап, символиказыныҥ јартамалын Ю. Росич эткен (Москва)[2].

Майма аймактыҥ кебедели 2019 јылдаҥ озо[тӱзедер | кодты тӱзедер]

2003 јылда јаҥар айдыҥ 23 кӱнинде (№ 16-23 «Об утверждении положения о Гербе муниципального образования „Майминский район“») Майма аймактыҥ депутаттарыныҥ Соведиле јӧптӧлгӧн.

Јартамалы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Кебеделдиҥ ортозында куйакта куш алтын-сары тӱлкӱӱр тееп алган. Кебеделдиҥ ӱсти јанында фондо ак-чаҥкыр тилимдер, ондо кӧк туу, оныҥ ӱстинде кӱнниҥ алтын-сары тегелиги. Куйактыҥ ортозыла тыйрык чийӱ кечет. Куйактыҥ алты јанында јажыл фондо чаҥкыр ӧҥдӱ тӱп-тӱс јол горизонтко ууланган[2].

Символиканы јартаганы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймактыҥ кебеделинде куйакта јуралган јол — Чуйдыҥ трагы (чаҥкыр ӧҥдӱ), кырлардыҥ, јалаҥдардыҥ ӧҥиниҥ ӧткӱнин керелейт. Ӱкӱ деп куш (тӱлкӱӱр тееп алган) (Туулу Алтайда, Майма аймакта кӧп туштайт) коручылдыҥ символы, тӱлкӱӱрдиҥ ээзин темдектейт. Тӱлкӱӱрдиҥ ӧҥи алтын сары — Туулу Алтай, Алтай Республика, Майма аймак башталганы, каалгазы болгон символ.

Кебеделдиҥ ӱсти јанында кыр чаҥкыр ӧҥдӱ — туулардыҥ арузыныҥ, кырларлу ландшафттыҥ темдеги.

Кебеделдиҥ куйагыныҥ ортозында ак чийӱ Чуйдыҥ трагын кыйкай аккан Кадын сууны керелейт. Кебеделдиҥ ортозында јажыл јалаҥдар аймактыҥ тӱжӱмдӱ јерлериниҥ символы.

Кебеделдиҥ ӱсти јанында кӱнниҥ тегелиги ӱргӱлјикти, јылуны, јарыкты темдектейт.

Кебеделдиҥ фонында ак-чаҥкыр чийӱлер Алтай Республиканыҥ маанызыныҥ ӧҥдӧри, Майма аймак республиканыҥ јажына айрылбас јерлери[2].

Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  1. Беза́нт (французтап Besant) — кебеделдиҥ тегин фигурзы, тегелик (шар) ошкош, алтындап салган, акча-манаттыҥ символы, ар-бӱткенниҥ байлыгы (недр), јылу, сӱӱнчи, једимди керелейт


Тайантылар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Ӱлекер:Символика Республики Алтай