Майма аймак

Википедия сайттаҥ
Муниципал тӧзӧлмӧзи
Майма аймак
орустап Майминский район

Майма аймак

Маанызы Кебедели

52°01′00″ с. ш. 85°55′00″ в. д.
Эл-тергее Россия
Федерацияныҥ тергеези Алтай Республика
Муниципал тӧзӧлмӧзи Майма аймак
Кирет 6 јурт јеезе (25 јурт)
Тӧс јурт Майма
Тӱӱкизи ле географиязы
Дата образования 1924 г.
Текши јери, км² 1284,55 км²
(10-е место)
Высота:
максимальная
минимальная
м
м
Ойдиҥ поязы UTC+7:00 (MSK+4)
Эл-јон
Эл-јонныҥ тоозы: 34 582[1] кижи (2021)
(15,65 %, 1-е место)
Эл-јонныҥ ныктазы,
кижи/км²		 26,92 кижи/км²
Ук-калыктар: алтайлар, орустар и др.
Кудай јаҥы: христиан јаҥ
кам јаҥ, ак јаҥ,
Окылу тил: орус, алтай[2]
Тоолорлу идентификаторлор
Телефонныҥ коды +7 38844
Почтаныҥ индекси 6491ХХ
ОКАТО-ныҥ коды
ОКТМО-ныҥ коды
Окылу сайт «Майма аймак»

Кӧксу-Оозы аймак
Медиафайлдар Викискладта


Майма аймак (орустап Майминский район) Россияда Алтай Республиканыҥ муниципал тӧзӧлмӧзи. Администрациялык тӧс јери — Майма јурт.

Физико-географиялык темдектери[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Географиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймак Алтай Республиканыҥ тӱндӱк-кӱнбадыш келтейинде јадат. Оныҥ јерлери тӱндӱк јанынаҥ Алтай кырайла кыйулажат, тӱштӱк-кӱнчыгыш јаар Чоо аймактыҥ јерлериле, тӱштӱк јанында Чамал ла Шабалин аймактарла кыйулажат. Јаан суудардаҥ мында Майма ла Кадын суулар тӱштӱктеҥ тӱндӱк јаар агып барат. Аймактыҥ јериле тӱндӱктеҥ тӱштӱк јаар федерал учурлу Чуйдыҥ кӧӧлик трагы Калканыҥ гран-кыйузына ууланат[3].

Гидрология[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ суулары[4] [5].

  1. Майма[5] (орустап Майма) 63 км;
  2. Кадын[5] (орустап Катунь) 760 км;
  3. Кичу-Ыжы[5] (орустап Малая Иша) 58 км;
  4. Ыны[5] (орустап Муны) 6 км;
  5. Кара-Суу[5] (орустап Карасук) 6 км;
  6. Кичӱ Карасук[5] (орустап Малый Карасук) 5 км;
  7. Кара-Куш[5] (орустап Карагужка) 3 км.

Климады[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ климады орто-континентал. Тӱштӱктей аймактарга кӧрӧ, мында ай-кӱнниҥ сыркыны бир канчага јымжак. Кыш јаан карлу, соок ло деген кӱндерде 35..40 °С болзо, јайгы тыҥ ла деген изӱ +25..35 °С болот[6]. Кейдиҥ ортојылдык температуразы 3,0 °С, эҥ ле изӱ кӱнниҥ температуразы јыл ичинде 39 °С, јыл ичинде эҥ ле соок температура -42 °С, јердиҥ кыртыжыныҥ ортојылдык температуразы 4 °С, баштапкы ла калганчы соок кӱндер — 22,05/20,09, соок јок кӱндердиҥ тоозы — 120, чык-јуттыҥ ортојылдык кеми — 490 мм. Салкынныҥ ортојылдык кеми — 3,0, Тыҥ салкын (тӱргени 15 м/с кӧп) болгон кӱндер —19,2[3].

Јери ле јолдоры[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ јериниҥ текши кеми 1286 кв.км[7]. Аймактыҥ јерин кечире федерал учурлу Чуйдыҥ трагы деп кӧӧлик јол ӧдӧт, ого коштой айрылчык јолдор ӧдӧт: Артыбаш — Кызыл-Ӧзӧк — Горно-Алтайск, Новосибирск — Барнаул — Горно-Алтайск, Чамал — Майма — Горно-Алтайск.

Экологиязы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

08.08.2016 јылддыҥ 7 айыныҥ туркунына Байконур космодромноҥ 8 катап ракета-носитель учкан, ол тоодо гептил деп коронду топливоло иштеп турган РН «Протон-М» деп ракета. Аймакта санитарноэпидемиологический айалганы кӧрӧргӧ, экологиялык мониторинг ӧткӱрилген. Испытательный лабораторный тӧс јер (ИЛЦ) шиҥжӱ иш ӧткӱрген: ичер сууныҥ чыҥдыйы, бастыра сууныҥ 11 пробазы шиҥделген, ончозында ичер сууныҥ чыҥдыйы бызылбаган, гигиен-норманаҥ ашпаган. Кӱӱк айдаҥ ала Майма аймакта ФБУЗ «Центр гигиены и эпидемиологии в Республике Алтай» деп ӧмӧликтиҥ ишчилери шиҥдеген: агын сууныҥ 2 пробазы, јердиҥ кыртыжыныҥ — 3, дикорос ло маала ажынаҥ — 7. Бастыра кӧрӱлген пробалар гигиен-норманы ашпаган[8]

Майма аймактыҥ јеринде Ман-Јӱрек јурт јеезеде Кӧл-Јик деп јурттагы кӧлди арчыйдылар[9] Бу кӧл ар-бӱткендик кереес деп статусту[9]. Ман-Јӱректиҥ кӧлинде јӱзӱн-башка бӱдӱм куштар јӱрет, олордыҥ кезиги Алтай Республиканыҥ Кызыл бичигине кирген.

Тӱӱкизи[тӱзедер | кодты тӱзедер]

1923 јылдыҥ кӱӱк айында Улалуда Ойрот автоном областьтыҥ волисполкомдорыныҥ башкараачыларыныҥ јууны ӧткӧн, ондо тургузылган сурактар: областьты администрациялык ла экономикалык јанынаҥ аймактарга бӧлиири[10]. Бар волостьторды јаанадар деп јӧп чыгарган: Майма волостько Имеринская (Ингурек ле Ӱстӱги-Куйум јурттар јогынаҥ), Паспауулдыҥ волостинеҥ Ӱстӱги-Ыжы јурт кожулган. Тӧс јер — Улалу јурт. Ойрот облисполкомныҥ президиумыныҥ № 47 1924 јылдыҥ сыгын айыныҥ 16-чы кӱнинде № 47 темдектӱ јӧби аайынча волостьты јаҥынаҥ аймак (монгол сӧс) эдип адаган. Майманыҥ волости Майма аймак боло берген.

1925 јылда Майма аймакта 11940 кижи јуртаган, олордын 5865 кижи эр улус, ӱй улус — 6075 кижи, орустар — 7388, алтайлар — 4572 кижи. Аймакта 9 јуртсовет болгон. Аш салар кыралардыҥ кеми 3457 десятин, аймактыҥ текши јери 130052 га болгон. Јурт ээлемдерде јылкы малдыҥ тын тоозы — 4861 тын, соок тумчукту мал — 6074 тын, койлор — 4510 тын, эчкилер — 86 тын, марал — 2, оок мал — 12315 тын. Аймактыҥ эл-јоны јер ижиле, мал ӧскӱрер иштер эткен.

1925 јылда Аймакта «Улалинское кредитное товарищество» болгон, ол 12 јуртты бириктирген. 1926 јылдыҥ јаан изӱ айыныҥ1-кы кӱнинде аймакта 11 кооператив (кредит ӧмӧлик — 1, јуртхоз ӧмӧлик — 1, машинный ӧмӧлик — 2, мал азыраар ӧмолик — 1, сарју эдер артель — 3, сыр эдер артель — 1, трудгужартель — 2).

Ойрот облисполкомныҥ президиумыныҥ 1925 јылдыҥ тулаан айыныҥ 29-чы кӱнинде ӧткӧн јуунында эткен № 1 (163) темдектӱ јӧбинде айдылган:[10] Урлу-Аспактыҥ ла Эмериниҥ јуртсоветтерин бириктиреле, тӧс јерин Эмериде эдер, Јаҥы-Улалинский ле Улалуныҥ јуртсоветтерин бириктиреле, тӧс јерин Улалуда эдер, «Республика Успенского аймака» (Чоо аймак) деп поселокты Майма аймактыҥ Кара-Сууда јуртсоведиле бириктирер.

Совет јаҥныҥ баштапкы јылдарында аймакта бир де школ јок болгон. Баштапкы коммунисттер Александр Егорович Миронов, Клара Васильевна Иванова, Александра Федоровна Ежулина, Раиса Петровна Трушкокова јаҥы јӱрӱмге баштап, ликбезтер, школдор, изба –читальнялар ачкан. 1928 јылда аймакта 13 изба-читальня болгон. Рйполитпросветкомныҥ јетиргениле 1927 јылда аймакта 4 изба-читальня, 11 кызыл-толук (Красный угол), 11 тургун библиотека, 11 кӧчӱп јӱрер библиотека, 11 ликпункт, 11 крестьян курстар, 4 малограмотныйлардыҥ школы, 4 ишмекчи-клуб, 1 кинопередвижка, 1стационар кино, 1дадиоустановка, 1 диапозитив фонарь. Аймакта просветительский ишле коштой коллективный ээлемдер ӧзӱп баштаган.

Эл-јон[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Эл-јонныҥ тоозы
1897[11]1916[11]1920[11]1926[11]1933[11]1939[11]1959[12]1970[11]1979[11]1989[11]2002[13]2003[14]
2651↗8743↗12 281↗16 205↘11 386↗14 755↗27 493↘27 019↘18 815↗22 533↗26 306↗26 541
2004[14]2005[15]2006[15]2007[15]2008[16]2009[17]2010[18]2011[16]2012[19]2013[20]2014[21]2015[22]
↗26 920↗27 100↗27 400↗27 600↗27 991↗28 430↗28 642↗28 667↗28 867↗29 397↗30 050↗31 113
2016[23]2017[24]2018[25]2019[26]2020[27]2021[28]
↗31 932↗33 042↗33 939↗34 242↗34 570↗34 582



Эл-јонныҥ тоозы Россияныҥ экономӧзӱм министерствозыныҥ јетиргениле (орустап Минэкономразвития России)[29] мындый болор:

  • 2024 јылда — 40,75 муҥ. кижи.
  • 2035 јылда — 51,35 муҥ. кижи.

Ук-калыктары[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймакта орустар, алтайлар, телеҥиттер, тубалар ла о.ӧ. укту улус јуртайт.

Муниципал јерлӱ тӧзӧлмӧлӧр[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Јурт јеезелер[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Аймактыҥ 6 јурт јеезезине 25 јон јаткан јер кирет.

№ Јурт јеезези[30] Административный
тӧс јер[30] 		Јурт[30] Кирет Эл-јон, кижи
(2021) 		Текши јери,км²
1 Билӱлӱниҥ јурт јеезези Билӱлӱ Урлу-Аспак, Филиал, Эмери 4 ↗1594[1] 304,00[31]
2 Кызыл-Озӧктиҥ јурт јеезези Кызыл-Ӧзӧк Боочы-Арка, Ӱстӱги Сайдыс, Кара-Суу , Орто Сайдыс,Улалушка 6 ↗7378[1] 420,00[31]
3 Майманыҥ јурт јеезези Майма Ай-Балык, Бабырган, Карлу, Ӱстӱги Кара-Куш, Эрмендӱ 6 ↘21 482[1] 159,00[31]
4 Ман-Јӱректиҥ јурт јеезези Ман-Јӱрек Кӧл-Јик 2 ↗1957[1] 89,00[31]
5 Сускуныҥ јурт јеезези Суску Калбалу, Турбаза «Юность» 3 ↗1454[1] 39,00[31]
6 Ыныныҥ јурт јеезези Ыны Бараан-Коол, Карым, Череттӱ 4 ↘717[1] 160,00[31]

Майма аймактыҥ эл-јоныныҥ текши тоозы 2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-чи кӱнинде 34 582 кижи[1].

Јурт јеезелерге кирет[тӱзедер | кодты тӱзедер]

№ Јурт
алтайлап 		Јурт
орустап 		Эл-јонныҥ тоозы,
кижи 		Јурт јеезези
1 Ай-Балык Рыбалка ↗62 Майманыҥ јурт јеезези
2 Бабырган Подгорное ↗546 Майманыҥ јурт јеезези
3 Бараан-Коол Барангол ↗115 Ыныныҥ јурт јеезези
4 Билӱлӱ Бирюля ↗727 Билӱлӱниҥ јурт јеезези
5 Боочы-Арка Алфёрово ↗1467 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
6 Калбалу Черемшанка ↗96 Сускуныҥ јурт јеезези
7 Кара-Суу Карасук ↗331 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
8 Карлу Карлушка ↘442 Майманыҥ јурт јеезези
9 Карым Карым ↘81 Ыныныҥ јурт јеезези
10 Кӧл-Јик Озерное ↗167 Ман-Јӱректиҥ јурт јеезези
11 Кызыл-Ӧзӧк Кызыл-Озёк) ↗4766 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
12 Майма Майма ↗17 824 Майманыҥ јурт јеезези
13 Ман-Јӱрек Манжерок ↘1567 Ман-Јӱректиҥ јурт јеезези
14 Орто Сайдыс Средний Сайдыс ↗203 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
15 Суску Соузга ↗1267 Сускуныҥ јурт јеезези
16 Турбаза «Юность» Турбаза «Юность» ↘52 Сускуныҥ јурт јеезези
17 Улалушка Улалушка →9 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
18 Урлу-Аспак Урлу-Аспак ↗427 Билӱлӱниҥ јурт јеезези
19 Ӱстӱги Кара-Куш Верх-Карагуж ↘481 Майманыҥ јурт јеезези
20 Ӱстӱги Сайдыс Верхний Сайдыс ↗3 Кызыл-Ӧзӧктиҥ јурт јеезези
21 Филиал Филиал ↗27 Билӱлӱниҥ јурт јеезези
22 Череттӱ Известковый ↘46 Ыныныҥ јурт јеезези
23 Ыны Усть-Муны ↘445 Ыныныҥ јурт јеезези
24 Эмери Александровка ↘314 Билӱлӱниҥ јурт јеезези
25 Эрмендӱ Дубровка ↗467 Майманыҥ јурт јеезези

Инфраструктуразы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Аймактыҥ администрациязы — 1;
  • Јурт јеезениҥ администрациязы — 1;
  • Орто ӱредӱлӱ школ — 8;
  • Толо эмес ӱредӱлӱ текши школ — 3;
  • Баштамы школ — 10;
  • Балдардыҥ туразы — 15;
  • Кӱӱлик сургал — 1;
  • Музей — 4;
  • Аймактыҥ библиотеказы — 1;
  • Јурттыҥ библиотеказы — 6;
  • Культураныҥ байзыҥы — 15;
  • Јурттыҥ клубы — 12;
  • Спортшкол — 1;
  • Стадион — 17;
  • Аймактыҥ эмчилиги — 1;
  • Јурттыҥ эмчилиги (ФАП) — 21;
  • Турбаза 35[32];
  • «Јажыл туралар» (туристтерге) 115 [32];
  • Магазин — 199;
  • Калаш быжырар јер — 9;
  • Ашкана — 9;
  • Почта — 8;
  • Агаш јарар эдим — 9;
  • Кӧӧликтер јазаар јер — 5;
  • АЗС — 20.

Экономиказы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймактыҥ јеринде 217 саду ӧткӱрер јер, олордыҥ тогузы јон азыраар јер, 9 — калаш быжырар пекарня, 20 — АЗС. Аймактыҥ јери агашла бай, агаштаҥ эдимдер јазаары, мал, аҥ, куш, адару тудары, онойдо ок хмель, маала-ажын, сад ӧскӱрери јанынаҥ иш ӧдӧт. Аймакта черет, кумак, той балкаш, керамзит сырье, гранит (порфира, диорит) бар.

Аймактыҥ администрациязыныҥ јетиргениле 2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-чи кӱнинде јурт-ээлемде јылкы малдыҥ тоозы 1828, маралдыҥ тоозы 2660, соок тумчукткту малдыҥ тоозы 3900, кой-эчкиниҥ тоозы 1074, чочконыҥ 301, куштыҥ тоозы 9935 тын болгон[33].

Ӱредӱлик[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Майма аймакта 2021 јылдыҥ чаган айыныҥ 1-чи кӱнинде школдо ӱренип турган балдарыныҥ тоозы: 4170 ӱренчик, школго јеткелек Балдардыҥ туразына (д/с) јӱрӱп турганы: 2094 бала [34].

Мӱргӱӱр јер[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Христиан серкпелер — 4;
  • Калбалуда аржан;
  • Ман-Јӱректе аржан.

Кереестер[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Тӱӱкилик[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачыларына учурлаган кереес — 7;

Археологиялык[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Ар-бӱткендик[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Ман-Јӱректиҥ кӧли;
  • Талдуныҥ куй таштары (Тавдинские пещеры);
  • Аржан-Суу;
  • Калбалуныҥ аржаны.

Јарлу улузы[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Улагашев Н.У. (17 марта 1861 — 30 января 1946) — Туулу Алтайдыҥ эл кайчызы, СССР-диҥ бичиичилер Биригӱзиниҥ турчызы (1936).
  • Чевалков М.В. (1817—1901) — баштапкы алтай бичиичи, кӧчӱреечи, ӱредӱчи-миссионер, баштапкы алтай букварьдыҥ тургузаачыларыныҥ бирӱзи (1868), алтай литератураныҥ тӧзӧӧчизи.
  • Хохолков В.Ф. (03.06.1938, Ойрот-Турада — 2008, Улалуда) — кӱӱчӱмдеечи, јредӱчи, фольклорист, журналист, кожоҥдордыҥ авторы, Алтайдыҥ ленинский комсомолыныҥ сыйыныҥ лауреады (1976), Россия Федерацияныҥ культуразыныҥ нерелӱ ишчизи (1996), А.В.Анохинниҥ сыйыныҥ лауреады (2002) [35].
  • Эдоков И.П. (10.10.1927—25.07.2006) — ӱредӱчи, тӱӱки билимдердиҥ кандидады (1973), Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ туружаачызы (1944-1945), «За Победу над Японией» деп медальла кайралдаткан. Горно-Алтайский государственный педагогический институтта баш преподаватель, КПСС-тыҥ тӱӱкизиниҥ ле философияныҥ кафедразыныҥ доценти, 1978-1987 јј. Горно-Алтайский тӱӱкиниҥ, тил ле литератураныҥ билим-шиҥжӱ институдыныҥ директоры болгон (эмди – БНУ РА «С.С.Суразаковтыҥ адыла адалган алтаистиканыҥ билим-шиҥжӱ институды»).
  • Немцев И. Т. (09.03.1942—18.08.2015)— спортчы, Алтай Республиканыҥ нерелӱ тренери, Майманыҥ ДЮСШ-да 35 јыл таскадаачы-тренер (высшей категории) болгон, оныҥ тӧрт спортчызы гиря спортло телекейлик маргаандарда чемпиондор болгон, Россияныҥ гиря спортло кӧп катап чемпионы (16 катап), СССР-дыҥ Мастера спорта международного класса, 4 катап телекейдиҥ спорт-ветерандары ортодо чемпион «Легенда гиревого спорта», Олимпий оттыҥ эстафетазында факелоносец болгон («Сочи–2014»), «За заслуги в развитии физической культуры и спорта», «Отличник физической культуры и спорта», орден «Крылатого Льва», спортивный «Оскар» ла о.ӧ. кӧп тоолу кайралдарлу[36].
  • Окулич-Казарина Л. В. (01.03.1896 — 08.09.1959) — селекционер-билимчи, кой ло эчкиниҥ угын јарандырар билим-шиҥжӱ ишти Ойротский опытный зональный станцияда ӧткӱрген (ЗОС) (1937—1941). РФ-ныҥ Тергеелик сыйыныҥ билим ле техникада лауреады, эчкилердиҥ јаҥы угын тапкан билим ижи ӱчӱн алтын медальла кайралдаткан (орустап «Выведение и совершенствование горноалтайской породы пуховых коз») . Кызыл-Ӧзӧктӧ бир ором оныҥ адыла адалган[37].
  • Образцова М. Ю. (15.02.1959) — ӱлгерчи, Россия бичиичилериниҥ Биригӱзиниҥ турчызы (2002)[38].
  • Гайсина Н.Н. (05.07.1948) — журналист, ӱлгерчи, Уральский госуниверситет божоткон, доцент (1974), «Звезда Алтая» газеттиҥ редакторы (2000-2003), Россия журналисттериниҥ Биригӱзиниҥ турчызы (1981), РФ-ныҥ печатьиниҥ Министерствозыныҥ кӱндӱлӱ грамотазыла кайралдаткан[39].

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  • Алтай Республиканыҥ, Майма аймак, Нулевой километр
    Алтай Республиканыҥ, Майма аймак, Нулевой километр
  • Кадынныҥ алтыгы агыны
    Кадынныҥ алтыгы агыны
  • Кадын јайдыҥ бажында
    Кадын јайдыҥ бажында
  • Суу кирӱ
    Суу кирӱ
  • Ман-Јӱрек
    Ман-Јӱрек

Ајарулар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (недоступная ссылка). Дата обращения: 1621726607. Архивировано 1619961229.
  2. ↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 "О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай" (с изменениями на 27 ноября 2020 года)
  3. ↑ 3,0 3,1 Алтай,географиязы
  4. ↑ Реки Майминского района
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Постановление Государственного Собрания — Эл Курултай Республики Алтай от 21.06.2012 № 20-36 «О перечне наименований населенных пунктов, пересекаемых рек, ручьев, расположенных на территории Республики Алтай вдоль трасс автомобильных дорог общего пользования, на алтайском языке»
  6. ↑ Алтай,географиязы
  7. ↑ Окылу сайт,Майма аймак, текши јери
  8. ↑ Окылу сайт,Майма аймак,Щучинов
  9. ↑ 9,0 9,1 Республика в СМИ
  10. ↑ 10,0 10,1 Майма аймак,Окылу сайт, тӱӱкизи
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 11,7 11,8 Динамика численности населения по районам в 1897-2002 годы. Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 15 кӱни, 2016. Архивировано кӱӱк айдыҥ 15 кӱни, 2016 јыл.
  12. ↑ Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность наличного населения городов и других поселений, районов, районных центров и крупных сельских населенных мест на 15 января 1959 года по республикам, краям и областям РСФСР (орус.). «Демоскоп Weekly» (17 кӱӱк ай 2011). Дата обращения: кӱӱк айдыҥ 31 кӱни, 2021. Архивировано кочкор айдыҥ 24 кӱни, 2021 јыл.
  13. ↑ Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано кочкор айдыҥ 3 кӱни, 2012 јыл.
  14. ↑ 14,0 14,1 Республика Алтай. Численность постоянного населения 2003-2015 гг.. Дата обращения: куран айдыҥ 1 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 1 кӱни, 2015 јыл.
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Республика Алтай в цифрах. 2009. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
  16. ↑ 16,0 16,1 Оценка численности населения на 1 января текущего года
  17. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Дата обращения: чаган айдыҥ 2 кӱни, 2014. Архивировано чаган айдыҥ 2 кӱни, 2014 јыл.
  18. ↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
  19. ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
  20. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
  21. ↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы. Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
  22. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
  23. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  24. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
  25. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
  26. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
  27. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
  28. ↑ Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
  29. ↑ Стратегия пространственного развития Российской Федерации на период до 2025 года (проект)
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 Реестр наименований географических объектов на территории Республики Алтай по состоянию на 22.11.2016 (PDF+ZIP) // Государственный каталог географических названий. rosreestr.ru.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 31,4 31,5 Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
  32. ↑ 32,0 32,1 Окылу сайт,Майма аймак,туризм
  33. ↑ Окылу сайт,Майма аймак,малдыҥ тоозы
  34. ↑ Окылу сайт,Майма аймак, статистика
  35. ↑ http://www.maima-altai.ru/rayon/ludi/izvludi.php Окылусайт,Майма аймак, јарлу улузы
  36. ↑ Немцев И.Т.[1]
  37. ↑ Окулич-Казарина Л.В.[2]
  38. ↑ Литературная карта[3]
  39. ↑ Майма.Литературная карта[4]

Тайантылар[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Алган јери - "https://alt.wikipedia.org/w/index.php?title=Майма_аймак&oldid=46234"