Саруева, Мария Федоровна
| Мария Федоровна Саруева | |
|---|---|
| Чыккан ӧйи | јаҥар айдыҥ 28 кӱни 1914 |
| Чыккан јери | |
| Божогон ӧйи | 1978 |
| Божогон јери | |
| Кайралдары ла премиялары |
   |
Мария Фёдоровна Саруева (1914 јылда куран айдыҥ 28 кӱнинде, Оҥдойдо — 1978 јылда, Ӧлӧтиде) — советский партийный ла государственный ишчи. СССР-дыҥ Верховный Совединиҥ 4-чи созывтыҥ депутады (1954—1958).
Биографиязы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]1914 јылда Оҥдойдо кӧп балдарлу јокту крестьян биледе чыккан. Јети классты божодоло, Ойрот-Туринский зоотехнический техникумда ӱренген, 1933 јылда божоткон[1].
1933 јылдаҥ ала областьтыҥ школында ӱредӱчи болуп иштеген. 1938 јылдыҥ ӱлӱрген айында эжиле кожо Новосибирскке кӧчӱп барган, ондо Новосибирсктеги облземотделдиҥ конеуправлениезинде зоотехник-паспортист болуп иштеген. Иштеп турган ортозынаҥ, Новосибирский педагогический институттыҥ эҥирги бӧлӱгинде ӱренген. 1940 јылда ол Туулу Алтайына јанган. 1941 јылдыҥ кандык айынаҥ ала Мария Федоровна Ӧлӧтиниҥ баштамы школында ӱредӱчи болуп, оноҥ бу ла школдо завуч болуп, Оҥдой аймактыҥ ӱредӱлик бӧлӱгинде инспектор, оноҥ башкараачызы болуп иштеген[2]. 1943 јылдыҥ куран айында (ВКП(б) коммунистке кирген. 1943 јылдыҥ јаҥар айынаҥ ала Оҥдойдыҥ райком партиязыныҥ турчызы, 1944 јылдыҥ чаган айынаҥ ала Ойрот обком партияныҥ турчызы[3].
1944 јылдыҥ кандык айынаҥ ала года — партийный иште: лектор, Горно-Алтайский областной комитет партияныҥ пропаганда ла агитацияныҥ бӧлӱгиниҥ јааныныҥ ордынчызы. 1947 јылдыҥ јаҥар айынаҥ ала — обкомныҥ бюрозыныҥ турчызы, пропаганда аайынча секретарь. Алтай тилге политикалык литератураны кӧчӱрген, Туулу Алтай социалистический јолло ӧзӧри керегинде статьялар бичиген. 1949 јылдыҥ сыгын айынаҥ ала ЦК ВКП(б) Высший школында ӱренген. 1952 јылдыҥ сыгын айынаҥ ала — бюроныҥ турчызы, Улалуда обком партияныҥ пропаганда бӧлӱгинде иштеген[3].
Областыҥ Јондык Советтердиҥ депутадына эки катап талдалган (1947, 1953). Москвада ВДНХ-ныҥ Текшироссиялык выставказында турушкан.
1954 јылдыҥ тулаан айыныҥ 5 кӱнинде кӧстӧлӧлӧ, 1954 јылдыҥ тулаан айыныҥ 14 кӱнинде СССР-дыҥ Верховный Совединиҥ депутадына талдалган (Оҥдойдыҥ избирательный округынаҥ).
1959 јылдыҥ ӱлӱрген айында јобол учун инвалидностьло пенсияга чыккан. 1978 јылда Ӧлӧтиде божогон.
Кайрадузы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]- «Знак Почёта» деп орден — эки катап;
- «За освоение целинных земель» деп медаль;
- «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» деп медаль.
Јуруктардыҥ кӧмзӧзи
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Ајарулар
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Литературазы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]- Эшматова Г. Б., Депутаты-сибиряки в представительных органах России в 1940—1999 гг. XX в. (на примере Горного Алтая), НИИ алтаистики, Горно-Алтайск, 2019, стр. 62 — 78;
- 95 лет Марии Федоровне Саруевой, Календарь юбилейных и памятных дат, стр. 101—102.