Чибиттиҥ јурт јеезези
Россияныҥ јурт јеезези | |
Чибиттиҥ јурт јеезези | |
---|---|
орустап Чибитское сельское поселение | |
50°19′00″ с. ш. 87°31′00″ в. д.HGЯO | |
Эл-тергее | Россия |
Муниципал тӧзӧлмӧзи |
Алтай Республикада Улаган аймак |
Кирет | 1 јурт |
Тӧс јурт | Чибит |
Тӱӱкизи ле географиязы | |
Текши јери |
1223,00[1] км² км²
|
Бийиги | |
• Ортозындагы | 1174[2] м |
Ойдиҥ поязы | MSK+7 |
Эл-јон | |
Эл-јонныҥ тоозы |
↗622[3] кижи (2021)
|
Эл-јонныҥ ныктазы | 0,51 кижи/км² |
Ук-калыктар | алтайлар ла о.ӧ. |
Кудай јаҥы | христиан јаҥ, кам јаҥ |
Окылу тил | орус, алтай |
Тоолорлу идентификаторлор | |
МТТК-ныҥ коды | 84630445 |
Телефонныҥ коды | +7 38846 |
Почтаныҥ индекси | 649744 |
Кӧлӱктиҥ коды | 04 |
|
|
Официальный сайт | |
Чибиттиҥ јурт јеезези (орустап Чибитское сельское поселение) — Россия Федерацияда Алтай Республиканыҥ Улаган аймагында муниципал тӧзӧлмӧ. Администрациялык тӧс јери — Чибит јурт. «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрди јӧптӧп, олорго келиштире статус ла гран-кыйулар тургузары» деп Алтай Республиканыҥ 2005 јылда чаган айдыҥ 13 кӱнинде чыккан Јасагы № 10-Р3 аайынча Чибиттиҥ јурт јеезези јурт јеезезине статус ла гран-кыйулар тургузылган[4].
Географиязы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Јурт јеезе Туулу Алтайдыҥ кӱнчыгыш келтейинде, Чибиттиҥ суузыныҥ јарадында, Курайдыҥ сын тайгаларыныҥ эдегинде, Кабакту-Тайга, Кыскашту-Ойык, Эже-Туру деп јаан туулардыҥ јанында, Чуйдыҥ трагында турат. Ырак јокто Кайыҥ-Суу деп Чибиттиҥ аржаны бар. Јуртта 12 ором: Јолдыҥ, Кокышевтиҥ, Кырында, Јииттердиҥ, Јараттай, Меесте, Садтыҥ, Чибиттиҥ, Чорос-Гуркинниҥ, Чуйская, Олјондо, Эже-Туру. Јакалай тӱндӱктиҥ ле Ырак кӱнчыгыштыҥ јерине тӱҥейлеген. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 1174 метрге бийик[2]. Климады кезем-континентал. Јакалай тӱндӱктиҥ ле Ырак кӱнчыгыштыҥ јерине тӱҥейлеген. Кыш узун, тыҥ соокторлу, салкындарлу болот. Јай кыска, серӱӱн, кей кургак. Кейдиҥ ортојылдык кеми −1,1 °С, бир јылдыҥ туркунына эҥ ле бийик температура 34 °С, эҥ ле соок температура −58 °С, јердиҥ кыртыжыныҥ ортојылдык температуразы −3 °С, баштапкы сооктор келер кӱндер 30.05/01.09, Соок јок кӱндер 93, јут-чыктыҥ ортојылдык кеми 292 мм, салкынныҥ ортојылдык кеми— 1,6 м/с, 15 м/с тыҥ салкынду кӱндер 3,2. Кар кышкыда узак јатпайт, салкын учура берет. Чолушман ичиниҥ айы-кӱни эмеш јымжак болот Улаган јаар јерлерге кӧрӧ.
Јурт јеезеге кирет
[тӱзедер | кодты тӱзедер]№ | Јон јаткан јер | Јон јаткан јердиҥ бӱдӱми | Эл-јонныҥ тоозы |
---|---|---|---|
1 | Чибит | јурт, администрациялык тӧс јер | ↗622[3] кижи |
Эл-јон
[тӱзедер | кодты тӱзедер]Эл-јонныҥ тоозы | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2010[5] | 2011[6] | 2012[7] | 2013[8] | 2014[9] | 2015[10] | 2016[11] | 2017[12] | 2018[13] | 2019[14] | 2020[15] | 2021[3] |
651 | ↗652 | ↗1000 | ↘674 | ↘658 | ↘639 | ↘622 | ↗634 | ↘605 | ↗614 | ↗618 | ↗622 |
Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 652 кижи болгон, олордыҥ алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон[16].
Окылу тил: орус, алтай[17].
Инфраструктуразы
[тӱзедер | кодты тӱзедер]- Јурт јеезениҥ администрациязы;
- 1 орто ӱредӱлӱ школ;
- 1 балдардыҥ туразы;
- 1 эмчилик;
- 1 стадион;
- јурттыҥ клубы;
- библиотека;
- 4 магазин;
- 5 конор тура;
- 3 ашкана;
- 10 турбаза;
- 1 пилорама.
Јуруктардыҥ кӧмзӧзи
[тӱзедер | кодты тӱзедер]-
Улаган аймакта «Кызыл каалганыҥ» јанында Чибиттиҥ суузы
-
Чибит. Јууныҥ геройлорына кереес
-
Чуй ӧзӧк. Мажойдыҥ каскадына јол
-
Чибит. Чуйдыҥ суузы
-
Пазырыктыҥ кургандары
Ајарулар
[тӱзедер | кодты тӱзедер]- ↑ Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
- ↑ 2,0 2,1 Чибит
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
- ↑ Закон Республики Алтай от 13 января 2005 года № 10-РЗ «Об образовании муниципальных образований, наделении соответствующим статусом и установлении их границ»
- ↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1 . Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай . Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов) . Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
- ↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы . Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года . Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
- ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
- ↑ Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
- ↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)