Перейти к содержанию

Амырдыҥ јурт јеезези

Россияныҥ јурт јеезези
Амырдыҥ јурт јеезези
орустап Амурское сельское поселение
Кӧксу-Оозы аймак, гора Белуха
50°24′00″ с. ш. 85°07′04″ в. д.HGЯO
Эл-тергее Россияныҥ маанызы Россия
Муниципал тӧзӧлмӧзи Алтай Республикада
Кӧксу-Оозы аймак
Кирет 5 јурт
Тӧс јурт Амыр
Тӱӱкизи ле географиязы
Текши јери

1109,00[1] км² км²

  • (8,56 %)
Бийиги
 • Эҥ кӧп 1270[2] м
 • Эҥ азы 1076[2] м
Ойдиҥ поязы МСК+4:00, UTC+7:00
Эл-јон
Эл-јонныҥ тоозы

1429[3] кижи (2021)

  • (8,94 %)
Эл-јонныҥ ныктазы 1,29 кижи/км²
Ук-калыктар алтайлар, орустар ла о.ӧ.
Кудай јаҥы христиан јаҥ ла о.ӧ.
Окылу тил орус, алтай
Тоолорлу идентификаторлор
МТТК-ныҥ коды 84640405
Телефонныҥ коды +7 38848
Почтаныҥ индекси 649481
Кӧлӱктиҥ коды 04

Официальный сайт
Алтай Республикада, Кӧксу-Оозы аймак

Амырдыҥ јурт јеезези (орустап Амурское сельское поселение) — Россия Федерацияда Алтай Республиканыҥ Кӧксу-Оозы аймагында јурт јеезе. Администрациялык тӧс јери — Амыр јурт. «Муниципал тӧзӧлмӧлӧрди јӧптӧп, олорго келиштире статус ла гран-кыйулар тургузары» деп Алтай Республиканыҥ 2005 јылда чаган айдыҥ 13 кӱнинде чыккан Јасагы № 10-Р3 аайынча Амырдыҥ јурт јеезезине статус ла гран-кыйулар тургузылган[4].

Географиязы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]

Јурт јеезе Туулу Алтайдыҥ тӱштӱк-кӱнбадыш келтейинде, аймактыҥ тӱндӱк-кӱнбадыш јанында, Теректи, Сайлугем, Ӱч-Сӱмердиҥ, Ыйыктуныҥ сындарыныҥ эдегинде, Абайдыҥ чӧл-јалаҥында, Кӧк-Сууныҥ бажында 38-чи километринде, Кадын сууныҥ коолында турат. Јурт јеезеге Улужай, Јӱс-Тыт, Кызыл-Јар деп јурттар кирет. Кӧк-Суу кӱнбадыштаҥ кӱнчыгыш јаар агала, оноҥ ары бу суу Кадынга кирип јат. Јердиҥ алдында суулар, кардыҥ ла јаҥмырдыҥ суулары, тош кайылган суулар ончозы Кадын суузын толтырат. Бу сууныҥ тереҥи 1-1,5 метр болзо, оныҥ тууразы 3 метрдеҥ 6 метрге јетире. Јараттары кайыр. Јурттаҥ ырак јокто Каҥза деп кыр бар. Јаҥмырдыҥ алдында кырбаштай булут кыймыраар, оноҥ јазым јокко јут келер. Айландыра кырлары Тудукту, Акташ, Кӱркӱрек. Јуук јаткан деремнелер: Абай, Јӱс Тыт, Кызыл-Јар, Улужай, Талду, Кадынныҥ тереҥи 2-4 метр, јалбагы 8 метрдеҥ 50 метрге једет, јараттары база кайыр. Кадын суу јаскыда кандык айдыҥ ортозы киреде кӧпчизе, кӱӱк айда тыҥыда кӧдӱрилет[5]. Јурт јеезениҥ турган јери тӱс, јалаҥ јер. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 1076—1270 метрге бийик[2].

Јурт јеезеге кирет

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
Јон јаткан јер Јон јаткан јердиҥ бӱдӱми Эл-јонныҥ тоозы
1 Амыр јурт, администрациялык тӧс јер 763[6]кижи
2 Абай јурт 362[6] кижи
3 Јӱс Тыт јурт 300[6] кижи
4 Улужай јурт 0[6] кижи
5 Красноярка јурт 61[6] кижи
Эл-јонныҥ тоозы
2010[7]2011[8]2012[9]2013[10]2014[11]2015[12]2016[13]2017[14]2018[15]2019[16]2020[17]2021[3]
160416071559153015081491148614611442144514371429


Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 1780 кижи болгон, олордыҥ орустар, алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон[18].

Окылу тил: орус, алтай[19].

Инфраструктуразы

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  • Јурт јеезениҥ администрациязы;
  • орто ӱредӱлӱ школ — 1;
  • баштамы школ — 2
  • спортклуб — 1;
  • балдардыҥ туразы — 1;
  • культураныҥ байзыҥы — 2;
  • библиотека — 2;
  • краевед музей — 1;
  • эмчилик — 2;
  • магазин — 3.

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

[тӱзедер | кодты тӱзедер]
  1. Республика Алтай. Общая площадь земель муниципального образования
  2. 2,0 2,1 2,2 Усть-Коксинский район
  3. 3,0 3,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2021 года (орус.). Дата обращения: кандык айдыҥ 27 кӱни, 2021. Архивировано кӱӱк айдыҥ 2 кӱни, 2021 јыл.
  4. Закон Республики Алтай от 13 января 2005 года № 10-РЗ «Об образовании муниципальных образований, наделении соответствующим статусом и установлении их границ»
  5. Материалы по обоснованию Генерального плана села Амур Амурского сельского поселения Усть-Коксинского района Республики Алтай
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы. Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.
  7. Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1. Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
  8. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай. Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
  9. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года по муниципальным образованиям Республики Алтай
  10. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013. Архивировано кӱчӱрген айдыҥ 16 кӱни, 2013 јыл.
  11. Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы. Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
  12. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: куран айдыҥ 6 кӱни, 2015. Архивировано куран айдыҥ 6 кӱни, 2015 јыл.
  13. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  14. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года (орус.) (31 јаан изӱ ай 2017). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2017 јыл.
  15. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 25 кӱни, 2018. Архивировано јаан изӱ айдыҥ 26 кӱни, 2018 јыл.
  16. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года (орус.). Дата обращения: јаан изӱ айдыҥ 31 кӱни, 2019.
  17. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года (орус.). Дата обращения: ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020. Архивировано ӱлӱрген айдыҥ 17 кӱни, 2020 јыл.
  18. Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
  19. Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)