Нефтебаза

Нефтебаза
	Јурт
Нефтебаза
	орустап Нефтебаза
	50°51′13″ с. ш. 85°49′59″ в. д.HGЯO
Эл-тергее	Россия
Федерацияныҥ субъекты	Алтай Республика
Муниципал аймак	Оҥдой
Јурт јеезе	Кеҥиниҥ
Тӱӱкизи ле географиязы
Бийиги	970 м
Климады	орто-континентал
Ойдиҥ поязы	UTC+7:00
Эл-јонныҥ тоозы
Эл-јонныҥ тоозы	↘62 кижи (2016)
Ук-калыктар	алтайлар 59%, ; орустар 40% (2002)
Окылу тил	алтай, орус
Тоолорлу идентификаторлор
Телефонныҥ коды	+7 38845
Почтаныҥ индекси	649447
АТТК-ныҥ коды	84220855002
МТТК-ныҥ коды	84620455111
Номер в ГКГН	0603385
	Нефтебаза Москва Нефтебаза (Алтай Республика) Улалу Нефтебаза

Нефтебаза (орустап Нефтебаза) јурт Россияда Алтай Республиканыҥ Оҥдой аймагында Кеҥиниҥ јурт јеезезине кирет.

Физико-географиялык темдектери

Географиязы

Јурт Алтай Республиканыҥ чике ле ортозында, Јал-Мӧҥкӱниҥ, Теректиниҥ, Ӱч-Эҥмектиҥ сындарыныҥ эдегинде, Туйакту сууныҥ јарадында турат. Туйук тууныҥ сын айрызы Теректиниҥ сынынаҥ бери келген. Јуртты айландыра кырлар агаш јокко јуук, тас. Талайдыҥ кемјӱзинеҥ 970 метрге бийик (по уровню с. Талда, которое находится рядом)^[1].

Климады

Климады орто-континентал^[4]. Кейдиҥ ортојылдык температуразы −4,2 °С, изӱ кӱндердиҥ температуразыныҥ ӱстӱги бажы +36 °С, эҥ ле соок температураныҥ алтыгы учы −54 °С, јердиҥ ортојылдык температуразы 0 °С, јыл ичинде калганчы соок кӱн ле баштапкы соок кӱн 02.06/30.08, јыл ичинде соок јок кӱндердиҥ тоозы 87, јут-чыктыҥ кеми бир јылга 345 мм, салкынныҥ ортојылдык тӱргени 1 м/с, тыҥ салкынду кӱндердиҥ тоозы 13,1 (15 м/с тӱрген салкынду)^[5].

Аҥ-куштары

Тайгалары аҥдык јер, айу, бӧрӱ, тӱлкӱ, киш, тийиҥ, койон ло јӱзӱн-јӱӱр оок аҥдар јӱрет. Куштардаҥ мында чай, кӱртӱк, ӱкӱ, мечиртке, мӱркӱт, карчага, тейлеген, торлоо, бӧднӧ, кӱӱк ле о.ӧ. бар. Сууларда балыктаҥ чортон, чараган, бел, ускуч, јылмай, тоозы кезем астаган да болзо, је бар. Айландыра Кадрин, Јыралу, Јыланду, Серке-Тайан тайгаларды койу агаш бӱркейт. Кырлардыҥ меес јаны агаш јок, тас, куу таштар, кайалар. Јайгыда аркаларда, актарда, суулардыҥ коолында јӱзӱн-јӱӱр ӧлӧҥ, чечектер, јыра-тайалар јайылып ӧзӧт^[6].

Ӧзӱмдери

Айландыра Кадрин, Јыралу, Јыланду, Серке-Тайан тайгаларды койу агаш бӱркейт. Кырлардыҥ меес јаны агаш јок, тас, куу таштар, кайалар. Јайгыда аркаларда, актарда, суулардыҥ коолында јӱзӱн-јӱӱр ӧлӧҥ, чечектер, јыра-тайалар јайылып ӧзӧт^[6]. Јаан јакшы одорлордо јӱзӱн-јӱӱр ӧлӧҥ лӧ јердиҥ јиилеги. Арал-јыдуларда тийиҥкат, бороҥот, кызылгат ӧзӧт. Меестерде маҥыр, јонјолой, сӧҥӱскен, кӧрмӧсјиилек, тайа. Саста кӧгӧзин, кыйгак ӧлӧҥ лӧ о.ӧ. Озодоҥ бери кедери тайгада, јайлуларда ӧлӧҥ-чӧп, тазыл-тамыр кӧп болгон, је улустыҥ кичеебес кылыгынаҥ кӧп эм ӧлӧҥдӧр торт јоголорго јеткен. Ол тоодо кызыл тазыл (орустап копеечник чайный), марал (орустап маральник), алтын-тазыл (орустап родиола розовая) ла оноҥ до ӧскӧ кӧп чечектер ле ӧлӧҥдӧр^[7].Кандык, быркырууш чечек, чийне, буланат, саргай, кӱн чечек, кӱнкаајы, тайа ла о.ӧ. Јакшы јылда јиилектердиҥ де тӱжӱми бар: тийиҥкат, кайыҥкат, бороҥот, кызылгат, тайабаш, уйкӧс. Кӧп эм ӧлӧҥдӧр лӧ тазылдар јоголорго јеткен учун «Алтай Республиканыҥ Кызыл Бичигине» кирген: алтын тазыл, кызыл тазыл, марал чечек ле о.ӧ.

Јери ле јолдоры

Јуртта 1 ором: Јаҥы.

Нефтебазанаҥ ..км ыракта Себиниҥ боочызы бар. Тӱштӱк-кӱнчыгыш јаар Чике-Таманныҥ боочызы. Коштой деремнелер: Шибее, Талду, Туйакты, Карагол. Јурт айры јолдыҥ белтиринде турат. Тӱндӱк-кӱнбадыш јанынаҥ Чуйдыҥ трагы келген, оныҥ 612-чи километринде «Туйакты — Кан-Оозы — Кӧксу-Оозы» деп, јол тӱштӱк-кӱнбадыш јаар айрылып барган.

Нефтебаза јурттаҥ ала ӧскӧ јурттарга јетире
Администрациялык тӧс јер Кеҥи	14 км
Аймактыҥ тӧс јери Оҥдой	27 км
Республикан тӧс кала Улалу	180 км
Јаш-Тураныҥ темир јолыныҥ вокзалы	260 км
Тергеениҥ тӧс калазы Москва	4000 км
Чуйдыҥ трагы (Р-256) 612,0 км-деҥ	1,2 км

Тӱӱкизи

Јурт Совет ӧйдиҥ јылдарында тӧзӧлгӧн.

Эл-јон

Эл-јонныҥ тоозы
2010^[8]	2011^[9]	2012^[9]	2013^[9]	2014^[10]	2015^[11]	2016^[2]
81	→81	↘79	↘75	↘74	↘68	↘62

Ук-калыктары

Јуртта 2002 јылдыҥ тооалыжы аайынча 75 кижи болгон, олордыҥ 40 % орустар, 59 % алтайлар ла оноҥ до ӧскӧ укту улус болгон^[3].

Окылу тил: орус, алтай^[12].

Инфраструктуразы

ГСМ-ду обьекттер.

Экономиказы

Кажы ла биле таҥынаҥ ээлемдӱ. Крестьян-фермер ээлемдер. Туризм.

Кереестер

Тӱӱкилик

Археологиялык

Јебрен корумдар. Таш бичиктер.

Ар-бӱткендик

Јуруктардыҥ кӧмзӧзи

Јарлу улузы

Ајарулар

↑ ^1,0 ^1,1 Талда
↑ ^2,0 ^2,1 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.
↑ ^3,0 ^3,1 Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».
↑ Archive copy (ја. эм.) (недоступная ссылка). Дата обращения: јаҥар айдыҥ 13 кӱни, 6563. Архивировано 1419269678.
↑ Оҥдой. Климат[1]
↑ ^6,0 ^6,1 Кучин А. П. Всемирный фонд дикой природы. Флора и фауна Алтая. — Горно-Алтайск: [б.и.], 2001
↑ Торбоков Т. Алтайдыҥ ӧзӱмдери. Растения Алтая. — Горно-Алтайск: АУ РА "Литературно-издательский Дом «Алтын-Туу», 2020
↑ Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1 (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай (ја. эм.). Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.
↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы (ја. эм.). Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.
↑ Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам Республики Алтай за 2011-2014 годы (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 16 кӱни, 2015. Архивировано кандык айдыҥ 16 кӱни, 2015 јыл.
↑ Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)

Тайантылар

Окылу сайт «Оҥдой аймак»

[Высота_н/у_моря-1] 1,0 ^1,1 Талда

[2016AY-2] 2,0 ^2,1 Оценка численности постоянного населения Республики Алтай по населённым пунктам за 2012-2016 годы (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016. Архивировано кандык айдыҥ 21 кӱни, 2016 јыл.

[Коряков-3] 3,0 ^3,1 Коряков Ю. Б. База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России».

[4] Archive copy (ја. эм.) (недоступная ссылка). Дата обращения: јаҥар айдыҥ 13 кӱни, 6563. Архивировано 1419269678.

[5] Оҥдой. Климат[1]

[Кучин_флора_и_фауна-6] 6,0 ^6,1 Кучин А. П. Всемирный фонд дикой природы. Флора и фауна Алтая. — Горно-Алтайск: [б.и.], 2001

[Торбоков_флора-7] Торбоков Т. Алтайдыҥ ӧзӱмдери. Растения Алтая. — Горно-Алтайск: АУ РА "Литературно-издательский Дом «Алтын-Туу», 2020

[2010G-8] Численность и размещение населения. Итоги всероссийской переписи населения 2010 года по Республике Алтай. Том 1 (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014. Архивировано кандык айдыҥ 15 кӱни, 2014 јыл.

[2012T-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 Оценка численности постоянного населения на 1 января 2013 года по населённым пунктам Республики Алтай (ја. эм.). Дата обращения: сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013. Архивировано сыгын айдыҥ 21 кӱни, 2013 јыл.

[2014CK-10] Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам за 2012-2014 годы (ја. эм.). Дата обращения: кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014. Архивировано кичӱ изӱ айдыҥ 11 кӱни, 2014 јыл.

[2015AG-11] Оценка численности постоянного населения по населённым пунктам Республики Алтай за 2011-2014 годы (ја. эм.). Дата обращения: кандык айдыҥ 16 кӱни, 2015. Архивировано кандык айдыҥ 16 кӱни, 2015 јыл.

[Закон_РА_о_языках-12] Закон Республики Алтай от 3 марта 1993 года N 9-6 «О языках народов, проживающих на территории Республики Алтай» (с изменениями на 27 ноября 2020 года)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]